Wild: Tory do CPK zbuduje spółka celowa

Według pełnomocnika wciąż istnieje możliwość finansowania budowy samego lotniska ze środków prywatnych. – Zaangażowanie inwestora prywatnego byłoby najlepszym probierzem i gwarantem rynkowego sposobu realizacji inwestycji – uważa Wild. Jak twierdzi, decydenci otrzymują atrakcyjne deklaracje współpracy w tym zakresie. Decyzja jeszcze jednak nie zapadła.

Kolej: Budować będzie nowa spółka, modernizować – PKP PLK

– Zasady zarządzania, które zostały przewidziane w ustawie, dają skuteczne narzędzia do koordynacji wielu przedsięwzięć. Częstym problemem inwestycji publicznych jest brak wiedzy o etapie realizacji poszczególnych przedsięwzięć oraz słaby przepływ informacji. U nas proces zarządzania będzie transparentny – przekonuje.

Co ważne, budową nowych tras kolejowych będzie zarządzał nowy podmiot, bezpośrednio zależny od spółki celowej. – W Polsce po 1989 r. nie mamy kompetencji w budowie nowych linii, ponieważ prawie nie było okazji do ich nabycia – argumentuje Wild. Dotyczy to jednak tylko szlaków kolejowych budowanych od podstaw. W zakresie prac modernizacyjnych za wystarczające rozwiązanie uznano zapewnienie przez spółkę celową koordynacji. – Ponieważ pełnomocnik rządu jest jednocześnie podsekretarzem stanu w ministerstwie właściwym ds. transportu, będziemy mogli w razie potrzeby szybko reagować. Skala przedsięwzięć realizowanych przez PKP PLK, a także przez GDDKiA, daleko wykracza poza to, co jest konieczne dla realizacji programu CPK. Podporządkowanie w tym przypadku (modernizacji) byłoby więc niecelowe – tłumaczy pełnomocnik.

Przede wszystkim determinacja

Jak dowodzi Wild, podstawowym czynnikiem ryzyka w przypadku megaprojektów, do których zalicza się budowa CPK, jest ich skala. – Właśnie ze względu na nią części ryzyk nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Studia pokazują jednak, że przeważająca część niepowodzeń takich projektów wynika nie z kolizji z tym, czego nie przewidziano, lecz z braku koordynacji i determinacji – twierdzi. – Termin ukończenia budowy – 9 lat – jest ambitny, na co zwracają nam uwagę wszyscy doradcy, z którymi się spotykamy, lecz realnym. Dlatego właśnie wymaga determinacji – uzupełnia.

– Są także ryzyka branżowe, takie jak załamanie na rynku lotniczym (teraz jesteśmy na bardzo wznoszącej koniunkturze). To także ryzyka związane z impulsem inflacyjnym – inwestycja o takiej skali zapotrzebowania na materiały budowlane może doprowadzić do wzrostu ich cen, a także wynagrodzeń pracowników – wylicza dal;ej Wild. Tego rodzaju ryzyka pozostają jednak ryzykami możliwymi do zarządzania i kontroli. – Od nas i od osób, które będą odpowiedzialne za przedsięwzięcie w przyszłości, zależy, czy projekt się powiedzie – uważa.

Wiele interesów do pogodzenia

Wyzwaniem będzie także partycypacja społeczna, szczególnie na etapie wykupu gruntów. – Nie mamy takiej swobody działania, jak inwestorzy budujący porty lotnicze w Turcji czy Chinach. Mamy do czynienia z bardzo dużą liczbą interesariuszy, których musimy włączać w proces decyzyjny. Jest jednak takie powiedzenie: „jeśli chcesz iść szybko – idź sam, jeśli chcesz dojść dalej – idź z kimś” – mówi pełnomocnik. Jak zadeklarował, decydenci będą starali się uwzględniać wszystkie głosy, które mogą doprowadzić do lepszego efektu.

Jako przykład zastosowanego już w praktyce wyjścia naprzeciw lokalnym społecznościom przytoczył zmiany w projekcie ustawy o CPK, dotyczące – między innymi – wykupu gruntów pod inwestycję. – Naszą ambicją, której będziemy się trzymać, jest zapewnienie każdej osobie pragnącej kontynuować działalność nieruchomości zamiennej o tej samej wartości. Skarb Państwa posiada wystarczająco wiele atrakcyjnych nieruchomości. Proporcje między odszkodowaniami pieniężnymi a rekompensatami w naturze będą więc zależały całkowicie od decyzji mieszkańców – deklaruje Wild. Szacunkowej maksymalnej kwoty, która będzie przeznaczona na odszkodowania, rząd nie chce na razie ujawniać, by uniknąć przekroczenia ram budżetowych. – Łączna powierzchnia ziemi, która chcemy wykupić, przekroczy 30 kilometrów kwadratowych. Będziemy płacić rynkowo, na podstawie operatów szacunkowych i negocjacji – zapewnił.

Spółka przejmie trwające już prace

Choć temat budowy CPK na szerszą skalę zaistniał w przestrzeni publicznej dopiero jesienią ubiegłego roku, poszczególne jego elementy nie są programami nowymi. – Program modernizacji kolei oraz jej rozbudowy o odcinki z prędkością maksymalną 250 km/h został sformułowany już dawno i jest ponad podziałami politycznymi. To przedsięwzięcia strategiczne – podał przykład pełnomocnik. Również tu za największe potencjalne zagrożenie uznał brak determinacji w jego wykonaniu.

Jak poinformował gospodarz spotkania, niektóre prace już się toczą. – To, że ustawa wejdzie w życie w innym terminie, niż zakładaliśmy wcześniej, zmusiło nas do poszukiwania pewnych mechanizmów przejściowych – przyznał. Należy do nich zamawianie ekspertyz ruchu i ekspertyz środowiska przez inne podmioty państwowe z obietnicą odkupienia ich przez spółkę celową, gdy zostanie powołana. – Jeśli chodzi o realizację harmonogramu docelowego, według którego pierwszy samolot ma wystartować z Portu Solidarność w sezonie zimowym 2027 r. – nie mamy opóźnienia. Musieliśmy jednak sięgać po mechanizmy przejściowe, w przeciwnym razie pojawiłoby się zagrożenie terminu – zaznaczył.

Co po spółce celowej?

Podstawową misją spółki będzie zarządzanie programem CPK. Zakończy się ona wraz z owym programem, gdy nie będzie już konieczności koordynowania kilkuset przedsięwzięć. Nie oznacza to jednak, że przestanie wtedy istnieć np. spółka lotniskowa. – O ile spółka celowa pozostanie do końca spółką Skarbu Państwa, w której udziały będą niezbywalne, spółka lotniskowa – jeśli zostanie przewidziane współfinansowanie przez inwestora prywatnego – będzie mogła być spółką z udziałem takich właśnie partnerów. Praktyka międzynarodowa pokazuje, że opłaca się powierzenie operowania na lotnisku temu, kto je buduje – uzasadnia Wild.

Jak przekonuje – lepiej jest, kiedy spółka budująca lotnisko będzie budowała je „dla siebie”. Taki wariant jest rozważany, ale jeszcze nie przesądzony: należy pamiętać, że podjęte decyzje będą wpływały również na dalszy los przedsiębiorstwa PPL.