Dziś (17 marca) minęło już 20 lat od debiutu pierwszego embraera E170 we flocie Polskich Linii Lotniczych LOT, a także na świecie. Dokładnie 17 marca 2004 r. E-Jet E170 SP-LDA wykonał pierwszy lot z pasażerami w barwach naszego narodowego przewoźnika. Jednak początek współpracy z Embraerem sięga stycznia 1999 r. kiedy to przewoźnik podpisał umowę zakupu sześciu ERJ-145 wraz opcjami na kolejnych sześć maszyn tego typu. Zapraszamy na nasze podsumowanie tego znaczącego jubileuszu.
20 lat temu, 17 marca 2004 r., E170 (SP-LDA) LOT-u wystartował z pasażerami z warszawskiego lotniska Chopina i zapisał się na kartach historii lotnictwa. Krótki, 85-minutowy i 521-kilometrowy lot do Wiednia był pierwszym lotem komercyjnym samolotu embraer E-Jet na świecie. Był to początek niezwykłego sukcesu nowej rodziny samolotów Embraer ogłoszonej po raz pierwszy podczas Paris Air Show 1999.
Jak to się zaczęło z rodziną E-Jet?
W latach 90-tych brazylijski Embraer wprowadził na rynek rodzinę Embraer Regional Jet - ERJ, swój pierwszy regionalny odrzutowiec z napędem odrzutowym. Ponieważ popyt na serię ERJ okazał się silny nawet na wczesnym etapie, firma zdecydowała, że nie może polegać wyłącznie na jednej rodzinie samolotów i przeanalizowała opcje produkcji większego i bardziej zaawansowanego regionalnego odrzutowca.
W marcu 1997 r. Embraer po raz pierwszy publicznie ujawnił, że rozważa budowę nowego 70-miejscowego samolot, który początkowo był określany jako EMB 170. Zgodnie z pierwotnymi założeniami, EMB 170 miał posiadać nowe skrzydła i kadłub o większej średnicy połączony z nosem i kokpitem ERJ 145. Opracowanie proponowanej wersji pochodnej miało kosztować 450 milionów dolarów.
W lutym 1999 r. Embraer ogłosił, że porzucił podejście pochodne na rzecz zupełnie nowego projektu. W dniu 14 czerwca 1999 r. rodzina E-Jet została formalnie zaprezentowana podczas Paris Air Show, początkowo przy użyciu bliźniaczych oznaczeń ERJ-170 i ERJ-190; zostały one następnie zmienione odpowiednio na embraer E170 i embraer E190. Pierwszymi klientami samolotu były francuskie linie lotnicze Régional, które złożyły zamówienie na dziesięć samolotów i pięć opcji na E170, oraz szwajcarskie linie lotnicze Crossair, które zamówiły 30 E170 i 30 E190.
W lipcu 2000 r. rozpoczęła się produkcja komponentów do budowy zarówno prototypu, jak i płatowca testowego. Trudności z zaawansowaną awioniką wybraną dla samolotu, dostarczoną przez amerykańską firmę Honeywell, doprowadziły do opóźnień w harmonogramie rozwoju; pierwotnie pierwszy lot miał odbyć się w 2000 r., jednak dopiero 29 października 2001 r. pierwszy prototyp o rejestracji PP-XJE został zaprezentowany w São José dos Campos w Brazylii.
Następnie 19 lutego 2002 r. pierwszy prototyp wykonał swój lot techniczny, rozpoczynając wielomiesięczną kampanię testów w locie obejmującą łącznie sześć prototypów. W maju 2002 r. samolot został zaprezentowany publiczności podczas konwencji Regional Airline Association. W tym samym roku rozpoczęła się pełna produkcja E-Jeta, która koncentrowała się wokół niedawno ukończonej fabryki w São José dos Campos.
Po pozytywnej reakcji ze strony linii lotniczych, Embraer wprowadził na rynek model E175, wydłużonej wersji E170. Pierwszy lot E175 odbył się w czerwcu 2003 r.
Po kilku opóźnieniach w procesie certyfikacji, E170 otrzymał certyfikat typu od władz lotnictwa cywilnego Brazylii, Europy i Stanów Zjednoczonych w lutym 2004 r.
Pierwszy E-Jet na świecie w PLL LOT
Dokładnie 8 marca 2004 r. do floty PLL LOT trafił pierwszy z zamówionych w 2003 r., embraerów E170. LOT oficjalnie odebrał maszynę w zakładach producenta 5 marca 2004 r., następnie maszyna została przebazowana do Warszawy z trzema międzylądowaniami: w Recife na wschodzie Brazylii, w Espargos w Republice Zielonego Przylądka oraz w Maladze, z której embraer poleciał już bezpośrednio do Warszawy. Pierwszy E170 posiadał rejestrację SP-LDA i numer seryjny MSN 17000023, a na pokład zabierał 70 pasażerów i napędzały go dwa silniki General Electric GE CF34-8E5. Pod koniec 2014 r. został wyłączony z użytku, przemalowany, oddany lessorowi i trafił do linii Air Burkina.
Co warto podkreślić LOT był pierwszym klientem programu E-Jetów, natomiast ówczesne US Airways, które odebrały samolot E170 kilka godzin później, były pierwszym klientem w USA. LOT został także pierwszą linią na świecie, która wykonała 17 marca 2004 r. pierwszy lot komercyjny embraerem E170 na trasie Warszawa - Wiedeń (LO225).
We flocie LOT-u znajduje się także embraer E175 (SP-LII), który był 600. wyprodukowanym E-Jetem. Do września 2019 r. posiadał on charakterystyczne malowania na kadłubie, jednak po odświeżeniu malowania na kadłubie nie pojawiła się żadna informacja dotycząca tej jubileuszowej dostawy.
Pełna rodzina E-Jetów
LOT jest użytkownikiem wszystkich wersji popularnych E-Jetów E1. Obecnie we flocie LOT-u znajdują się 43 brazylijskie samoloty: pięć E170, 15 E175 (w tym dwa do dyspozycji rządu), osiem E190 oraz 15 E195.
- Embraer E170 - pierwsza dostawa 8 marca 2004 r.
- Embraer E175 - pierwsza dostawa 25 kwietnia 2006 r.
- Embraer E190 - pierwsza dostawa 17 grudnia 2018 r.
- Embraer E195 - pierwsza dostawa 11 kwietnia 2011 r.
- E-Jety zrewolucjonizowały rynek średnich odrzutowców przez wprowadzenie bardziej przestronnej kabiny w celu zwiększenia komfortu pasażerów. W ciągu tych 15 lat Embraer stale pracował na rzecz poprawy rodziny E-Jet poprzez doskonalenie jego wydajności i zmniejszania kosztów operacyjnych. Nasi klienci mają najlepszy produkt do 130 foteli i jedne z najlepszych usług wsparcia operacyjnego w branży. Cieszymy się także polski LOT odegrał tak ważną i kluczową rolę w naszym projekcie - powiedział nam w 2019 r. Paulo César de Souza e Silva, były prezes Embraer Commercial Aviation, który podpisywał pierwszy kontrakt z LOT-em oraz uczestniczył w pierwszych dostawach.
Trzeba także nadmienić, że Embraer jest wskazywany jako potencjalny dostawca nowych samolotów regionalny dla LOT-u, a jego głównym konkurentem jest Airbus ze swoim A220. Decyzja o wyborze nowych samolotów dla PLL LOT zapadnie w tym roku, ale na pewno nie w pierwszym kwartale. Na jakie maszyny zdecyduje się narodowy przewoźnik? Embraer podkreśla swoją efektywność kosztową i łatwość przesiadki na nowe E-Jety. Airbus zaznacza długą obecność na polskim rynku oraz liczne walory A220. Więcej o tym w artykule "
Jaka flota dla PLL LOT?".
Podczas Farnborough Air Show 2022 Embraer i LOT ogłosili podpisanie umowy o odnowieniu i rozszerzeniu programu Pool, wspierającego flotę embraerów E-Jet polskiego przewoźnika. W nowej umowie LOT dodal również pozyskiwane w ostatnich latach E-Jety E175/E190 do pierwotnego kontraktu, a Pool, który obejmuje wymianę podzespołów i usługi naprawy setek elementów nadających się do naprawy, zawiera obecnie łącznie 43 samoloty i ponad 300 komponentów.
To już ponad 1700 dostarczonych E-Jetów
Odkąd Embraer uruchomił swój program E-Jet na Paris Air Show w 1991 r., firma dostarczyła ponad 1700 E-Jetów do ponad 100 linii lotniczych i firm leasingowych na całym świecie. Ten kolejny kamień milowy program samolotów E-Jet Embraera osiągnął w 2022 r. kiedy linia
KLM Cityhopper odebrała 1700. wyprodukowanego E-Jeta, którym został embraer E195-E2. Niderlandzka linia zamówiła łącznie 25 maszyn E195-E2 wraz z prawami zakupu kolejnych 10 samolotów tego typu.
– 1700. dostarczony E-Jet stanowi istotny kamień milowy dla Embraera. Wynik ten został osiągnięty 18 lat po wejściu E-Jetów do służby w 2004 r. w PLL LOT. Zawsze szukamy sposobów, aby nasze samoloty były lepsze - zmniejszamy koszty operacyjne, wydłużamy okresy obsługi technicznej i dodajemy nowe technologie. A ostatnio E2 udowodnił również, że może latać na 100 proc. SAF, co czyni je jeszcze bardziej zrównoważonymi. Nie przychodzi mi na myśl żaden lepszy klient niż KLM, który mógłby zaprezentować zrównoważone atrybuty E2 – powiedział Francisco Gomes Neto, prezes Embraer Commercial Aviation, podczas jubileuszowej dostawy dla KLM Cityhopper w 2022 r.
Do tej pory (stan na 29.02.2024) Embraer dostarczył dokładnie 1767 E-Jetów: 191 E170, 746 E175, 568 E190, 172 E195, siedem E190-E2 oraz 72 E195-E2.
Następca E-Jetów E1, czyli rodzina E2
W 2013 r. Embraer ogłosił następcę pierwszej rodziny E-Jetów. E2 to druga generacja samolotów regionalnych brazylijskiej firmy. Modele E175-E2 i E195-E2 są nieco większe od obecnych wersji. E175-E2 ma o jeden rząd siedzeń więcej i pomieści do 88 pasażerów. E195-E2 "urósł" aż o trzy rzędy siedzeń do maksymalnej pojemności 146 pasażerów. E190-E2 został podobnej wielkości, co teraz i będzie mógł przewozić do 110 osób. Warto dodać, że
rodzina E2 jest rozważana przez LOT jako ta, która może zastąpić obecnie użytkowane E-Jety. Konkurentem Embraera w tej batalii jest
Airbus ze swoją rodziną samolotów A220.
Samoloty z rodziny E2 otrzymały nowe silniki, skrzydła, nową kabinę a także pełny system fly-by-wire (FBW). Wyłącznym dostawcą silników jest firma Pratt & Whitney. Nowe modele z rodziny E175 oraz E190/195-E2 są napędzane kolejno przez silniki PurePower PW1700G i PW1900G. Zastępują one obecnie użytkowane jednostki napędowe General Electric CF34.
Pierwszego E-Jeta E2 (E190-E2) dostarczono do linii Wideroe w maju 2018 r., pierwszego E195-E2 we wrześniu 2019 r. do linii Azul, natomiast wejście do służby najmniejszej wersji z rodziny E-Jetów E2, E175-E2, zostało opóźnione o ponad rok do 2024 r. Pierwszy z tych samolotów ma zostać dostarczony do linii SkyWest. Brazylijski producent przewiduje, że w ciągu następnych 20 lat na rynku będzie zapotrzebowanie na 6400 nowych samolotów o wielkości do 130 miejsc. Obecnie Embraer, według swoich danych, ma około 49 proc. udziału w tym rynku. Do tej pory zamówiono 280 embraerów E-jet E2, w tym 246 E195-E2 - 34 E190-E2. Do końca lutego br. dostarczono 90 samolotów z rodziny E2: 18 E190-E2 oraz 72 E195-E2.
Zapisz
się do newslettera:
