Ambasador RP w Królestwie Arabii Saudyjskiej: LOT w Rijadzie to sukces!

Mateusz Kieruzal, Rynek Lotniczy: Jest Pan inicjatorem lotów Warszawa – Rijad. Skąd taki pomysł?

Robert Rostek, Ambasador RP w Królestwie Arabii Saudyjskiej: Jestem arabistą, połowę mojego życia spędziłem w świecie arabskim. W Zatoce Perskiej przebywam już od 12 lat, Królestwo Arabii Saudyjskiej jest trzecim krajem, w którym pełnię najwyższej rangi funkcję przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej. Wcześniej byłem ambasadorem w Katarze i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Są to państwa, z którymi Polska – dzięki moim staraniom – zyskała bezpośrednie połączenia lotnicze. To był jeden z pierwszych moich głównych celów, jako szefa misji dyplomatycznej.

W czasie mojego pobytu w Katarze i Zjednoczonych Emiratach Arabskich to bardziej gospodarze niż strona polska sygnalizowali potrzebę bezpośrednich połączeń lotniczych. Będąc w Doha udało się po wielu intensywnych zabiegach, które trwały, aż lub tylko pięć lat wynegocjować pojawienie się w Warszawie Qatar Airways. Warto podkreślić, że były to pierwsze linie z Zatoki, które rozpoczęły bezpośrednie loty do Warszawy. Kilka tygodni później w Polsce pojawił się też Emirates. Pamiętam długie dyskusje z dyrektorem generalnym Qatar Airways, Akbarem Al Bakerem, który jak tylko mnie widział, to wiedział, że od tematu lotów do Warszawy nie ucieknie. Miłym i symbolicznym uwiecznieniem tych zabiegów był wspólny, praktycznie w polskim samolocie, bo wypełnionym w całości przez katarską Polonię przelot wraz ze wspomnianym dyrektorem do Warszawy. [Z kolei, od red.] Pracując i żyjąc w Abu Zabi udało się zachęcić kierownictwo Emirates, aby [linie, od red.] latały do stolicy, a flydubai do Krakowa.

flyDubai w Krakowie odniósł gigantyczny sukces.

To prawda. Nie tak dawno Arabię odwiedzała delegacja z Małopolski. Przedstawiciele krakowskiego portu lotniczego wskazywali, że połączenia flydubai okazały się strzałem w dziesiątkę. Do Krakowa przylatują samolotami emirackich linii lotniczych nie tylko obywatele Emiratów, ale również Saudyjczycy. Z moich rozmów z lokalną społecznością wynika, że Saudyjczycy pokochali Polskę, jak również naszą kulturę czy kuchnię.

Potrzebę uruchomienia mostu powietrznego na linii Arabia Saudyjska – Polska sygnalizowali Saudyjczycy?

I tak, i nie. Brak bezpośrednich lotów oznacza utratę biznesu, wolniejszy rozwój turystyki. Coraz szybciej rozwijają się bilateralne stosunki, rośnie wymiana handlowa. Podróżujący między dwoma państwami, aby dolecieć do Rijadu, muszą lecieć przez Dubaj, Frankfurt czy Stambuł. Podróż jest długa, a rozkłady lotów nie są przyjazne.

Kiedy pojawiłem się w Arabii, od początku rozpocząłem starania inicjujące uruchomienie lotów między Rijadem a Warszawą. Strona saudyjska poinformowała mnie, że według ich dokumentacji pierwsze rozmowy na temat ewentualnych połączeń lotniczych rozpoczęły się w 1995 roku. Cieszę się, że moje ośmiomiesięczne intensywne działania – tym przekonywanie osób, które trzeba było przekonać, co nie było takie proste – przyniosły pozytywny efekt, a LOT połączy obie stolice.

Z którą stroną negocjowało się najtrudniej?

Powiem tak: w sposób bardzo wymagający negocjowało się ze stroną polską. Wiem o tym, że nawet przy użyciu technik negocjacyjnych i argumentów, które przemawiają na korzyść, na końcu ważne są względy finansowe i budżetowe; ekonomia bierze górę. Oczywiste jest to, że linie otwierające nowe połączenia nie mogą sobie pozwolić na to, aby samoloty latały puste. Muszą zostać spełnione określone warunki, aby połączenie miało status rentownego. W moich rozmowach ze stroną polską, według mnie, kluczowym argumentem był to, że rynek zostanie, prędzej czy później, zagospodarowany przez saudyjskie linie, które są w pełnej gotowości, aby latać do Warszawy.

Dlaczego Rijad, a nie Dżedda lub Dammam – w pobliżu, którego swoją siedzibę ma Aramco, z którym szeroką współpracę zawiązał Orlen?

Nie mam dokładnych danych, ile osób z Aramco lata do Polski… Polonia liczy w Arabii Saudyjskiej około 1000 osób, rozkłada się to równomiernie na Dammam, Dżeddę i Rijad, który oprócz bycia polityczną stolicę staję się bardzo dynamicznym hubem gospodarczym. W roku 2030 miasto zorganizuje EXPO, główne mecze piłkarskiego Mundialu w 2034 roku. Rijad ma 7,5 mln mieszkańców, to trzy Warszawy.

Koszt przelotów tam i z powrotem zaczyna się od 2,4 tys. złotych. Czy te połączenia są dedykowane bardziej Saudyjczykom czy Polakom, a może większość pasażerów będą stanowili podróżni transferowi np. ze Skandynawii?

Trudno jest zadowolić wszystkich. Według mnie z oferty LOT-u korzystać będą zarówno Polacy, jak i Saudyjczycy. Wspomniał Pan o Skandynawii. Informacja, że LOT będzie latał do Rijadu wywołała spore poruszenie w tej części świata, a Finnair zaczął czynić starania, aby połączyć stolicę Królestwa z Helsinkami. To potwierdza, że oferta LOT-u jest konkurencyjna i jest dobrą alternatywą nawet w przypadku podróży między Arabią Saudyjską a Stanami Zjednoczonymi. Bardzo dobrze wpisuje się też czasowo we właściwy moment szerokiego otwarcia Królestwa na świat.

Informacja o otwieraniu przez LOT połączeń Warszawa – Rijad wywołała duże ożywienie w dwustronnych stosunkach handlowych. Decyzją władz dwóch państw powstała Polsko-Saudyjska Rada Konsultacyjna, lada dzień powołana zostanie bilateralna rada biznesu. 5 czerwca br. planowane jest w Warszawie forum biznesu saudyjsko-polskiego, na które zaproszeni goście polecą inauguracyjnym rejsem LOT-u z Rijadu.

Arabia Saudyjska to Emiraty 2.0?

De facto władzę sprawuje następca tronu, Premier KAS, Mohammed bin Salman (MBS). Królestwo bardzo ewoluowało, zmienił się styl życia. Jest to zupełnie inny kraj niż wcześniej. Rozpoczęcie wydawania wiz turystycznych (po raz pierwszy w historii państwa!) w 2019 roku było pionierskim posunięciem. Arabia to bardzo bezpieczny kraj, każdy może tutaj przyjechać bez najmniejszych obaw. Według ostatnich danych zajmuje 12. miejsce w rankingu bezpieczeństwa (w pierwszej dziesiątce znajdują się wszystkie sąsiednie państwa Zatoki).

Odwiedziłem Arabię w 2019 roku, dwa tygodnie po rozpoczęciu wydawania wiz turystycznych. Ten kraj ma, naprawdę, ogromny potencjał.

Zgodzę się z Panem. Saudyjczycy i Polacy mają wspólną cechę. Oba narody słyną ze swojej gościnności, dlatego zapraszam wszystkich rodaków do magicznego saudyjskiego Królestwa, które do 2019 roku było zamkniętym na turystów krajem. Mam sygnały, że saudyjskie linie lotnicze także przygotowują się do uruchomienia lotów do Polski.

Będzie to Saudia – narodowy przewoźnik, czy np. flynas – tani operator? Do którego miasta przylecą samoloty saudyjskich linii lotniczych?

Według informacji, które mam to będzie flynas. Pod uwagę brany jest Kraków, Warszawa, ale także Wrocław. Warto także odnotować, że w Arabii tworzone są nowe narodowe linie lotnicze Riyadh Air. Bardzo dobrze znam się z dyrektorem generalnym nowego przewoźnika, który wcześniej zarządzał emirackim Etihadem. Z tego co „zakulisowo” wiem, oferowany przez linie Riyadh Air produkt biznesowy będzie unikalny (m.in. klasa biznes przewyższająca pierwszą klasę w innych liniach), więc będziemy świadkiem dużego zamieszania, ale też rosnącej konkurencji na rynku lotniczym.

Kiedy zapisy umowy bilateralnej wejdą w życie?

Procedury po stronie polskiej zostały zakończone 17 listopada 2023 roku uchwałą Rady Ministrów. Strona saudyjska ratyfikowała umowę 9 stycznia 2024 roku, więc wszystko jest gotowe na rozpoczęcie 4 czerwca 2024 roku pierwszego lotu z Warszawy do Rijadu.

Wizz Air, który lata do trzech saudyjskich miast np. z Wiednia, wyraża chęci oferowania lotów np. do Rijadu również z Polski. Bez problemu można zarezerwować przeloty tam i z powrotem za mniej niż 100 euro. Zapisy bilateralnej umowy lotniczej mają znamiona monopolu. Czy liberalizacja rynku nie byłaby lepszym rozwiązaniem?

Jak byłem Ambasadorem RP w Katarze zadawano mi takie samo pytanie. W pierwszej fazie umowa desygnuje wyznaczonych przez obie strony przewoźników do wykonywania bezpośrednich połączeń lotniczych. Zobaczymy, jak połączenia Warszawa – Rijad – Warszawa będą się spisywać. Dzięki moim zabiegom loty będą miały charakter całoroczny a nie sezonowy, gdyż realizacja okresowych połączeń na takiej trasie, to błąd.

Rejsy LOT-u będą się spinać biznesowo. Lokalny sektor IT bardzo szybko i prężnie się rozwija, zawiązywane są współprace z polskimi firmami. Ja oczywiście rozumiem, że jak ktoś leci na wakacje, to koszty są dokładnie analizowane. W przypadku biznesu jest inaczej. Zacytuję pewną osobę, z którą się w pełni zgadzam: „najgorsze połączenie bezpośrednie jest 100 razy lepsze niż połączenie przesiadkowe w klasie biznes lub pierwszej przez jeden czy dwa porty lotnicze”.

Promując Polskę w Arabii, ze względu na duże odległości, przemieszcza się Pan po kraju samolotami?

Tak, lubię latać; moim marzeniem było zostanie pilotem. Oczywiście między Rijadem a Dżeddą można przemieszczać się samochodem, gdyż drogi szybkiego ruchu są bardzo dobrej jakości, lecz czas przejazdu między dwoma miastami to ponad 10 godzin. Arabia to 33,5 milionowy kraj. Transport lotniczy w Królestwie jest bardzo popularny, a rozwój tanich linii lotniczych, takich jak flyadeal czy flynas jeszcze bardziej rozpowszechnił latanie.

Wiza do Arabii Saudyjskiej – łatwa w uzyskaniu – kosztuje około 500 złotych. Czy jest szansa, aby podróże Polska – Arabia odbywały się w ruchu bezwizowy lub koszt wizy był znacznie mniejszy?

Nie ma jeszcze żadnych konkretnych ustaleń w tej kwestii, ale mogę zdradzić, że i w tym temacie podjąłem rozmowy z gospodarzami.