Co działo się w CPK w 2024 roku?

Ubiegły rok minął w spółce CPK pod znakiem wielu ważnych wydarzeń na drodze do budowy nowego lotniska i sieci Kolei Dużych Prędkości. Po tym, jak premier Donald Tusk ogłosił kontynuację projektu w urealnionej formie i w możliwych do osiągnięcia terminach, inwestycja otrzymała znaczne wsparcie finansowe.

Najpierw kapitał zakładowy spółki Centralny Port Komunikacyjny został powiększony o dodatkowe 3,5 mld zł. Środki te umożliwią m.in. zakończenie prac projektowych terminala, dworca kolejowego i węzła przesiadkowego, a także stref Airside (części operacyjnej lotniska) i Landside (części ogólnodostępnej lotniska). Następnie Rada Ministrów przyjęła Program Wieloletni CPK na lata 2024-2032. Zapewniła tym samym niezbędne finansowanie, w tym m.in.: 76,8 mld zł na inwestycje kolejowe, 42,7 mld zł na projekty lotniskowe oraz 2,5 mld zł na drogi.

Lotnisko na 34 mln pasażerów 

W 2024 roku największe zainteresowanie mediów wzbudziło przyjęcie i zaprezentowanie opinii publicznej projektu budowlanego terminala lotniska, dworca kolejowego i węzła przesiadkowego. Projekt został przygotowany przez konsorcjum Foster and Partners i Buro Happold oraz 30 innych firm projektowych. W skład dokumentacji wchodziło ok. 6250 rysunków projektowych i ponad 50 raportów. W pracach nad nimi brało w sumie udział 500 projektantów z różnych branż. W efekcie już w pierwszym etapie lotnisko CPK będzie miało przepustowość ok. 34 mln pasażerów rocznie – z możliwością dalszej rozbudowy. 

W całym roku pod inwestycje CPK wywłaszczona nie została ani jedna osoba. W sumie w ramach Programu Dobrowolnych Nabyć zakupiono już ponad 1800 działek o łącznej powierzchni ponad 1700 ha. To większość obszaru potrzebnego do realizacji pierwszego etapu Lotniska CPK. Zaawansowane rozmowy z właścicielami dotyczą kolejnych ok. 300 ha, a co za tym idzie pula gruntów będzie się powiększać. W kontekście pozyskania nieruchomości rok 2024 był przełomowy z dwóch powodów. Po pierwsze PDN po wstrzymaniu przez poprzedni zarząd spółki, został w tym roku wznowiony i wrócono do rozmów z mieszkańcami. Po drugie w końcówce roku zawierano rekordową liczbę porozumień. Np. w  listopadzie zostały podpisane protokoły uzgodnień i umowy dla ponad 207 ha. Był to najlepszy miesięczny wynik od uruchomienia PDN pod koniec 2020 r. Równocześnie na terenach przyszłego lotniska (wykupionych w ramach PDN) kontynuowane były rozbiórki budynków i organizowane przeprowadzki mieszkańców.

Dzięki przekazaniu w połowie grudnia do Wojewody Mazowieckiego aktualnej listy działek nabytych w PDN w najbliższych tygodniach spółka spodziewa się otrzymania decyzji lokalizacyjnej dla lotniska i części węzła kolejowego. Już od sierpnia ma natomiast decyzję lokalizacyjną dla budowy linii wysokiego napięcia na 110 kV i 220 kV, celem zasilania portu lotniczego w energię elektryczną. 

W minionym roku spółka wybrała też Polskie Porty Lotnicze (PPL) na mniejszościowego inwestora powstającego lotniska centralnego. Dzięki tej decyzji projekt będzie realizowany w oparciu o polski kapitał, przez spółkę mającą największe doświadczenie w zarządzaniu infrastrukturą lotniskową w Polsce i będącą właścicielem m.in. Lotniska Chopina w Warszawie. 

Z polskim konsorcjum firm podpisaliśmy również umowy na zaprojektowanie Centrum Kontroli Operacji Lotniczych AOCC.  To element trwającego projektowania tzw. obiektów wspierających (Support Infrastructure Engineering – SIE) – tj. wieża kontroli ruchu lotniczego i budynki służb ratowniczo-gaśniczych. Jednocześnie w trybie dialogu konkurencyjnego toczy się postępowanie na zaprojektowanie, montaż i uruchomienie Systemu Obsługi Bagażu (BHS) oraz prace nad dokumentacją projektową dla dróg startowych i kołowania, płyt postojowych i dróg przylotniskowych.

Na podstawie analiz z lat 2022-2024 spółka CPK przygotowała i opublikowała Projekt Strategii Rozwoju Obszaru Otoczenia CPK. Obejmuje on obszar zamieszkały przez ponad 400 tys. mieszkańców, a dzięki współpracy z lokalnymi samorządami, przyczyni się do dynamicznego rozwoju całego regionu.

Ekologiczna i szybka kolej ze wsparciem Unii Europejskiej 

Najbardziej zaawansowane inwestycje kolejowe CPK trwają w Łodzi i dotyczą 4,6-kilometrowego tunelu Kolei Dużych Prędkości, dla którego spółka ma już pozwolenia na budowę. Po niedawnym otwarciu ofert w przetargu na drążenie, trwa teraz proces wyłaniania wykonawcy tego najdłuższego tunelu kolejowego w Polsce. Na realizację projektu przewidziano 2,8 mld zł. Jednocześnie w Łodzi kończy się budowa komory startowej Retkinia i prace związane ze wzmacnianiem fundamentów budynku Łódzkiego Domu Kultury.
 
Na zaawansowanym etapie jest projektowanie całej tzw. linii Y, czyli trasy Kolei Dużych Prędkości; Warszawa – Łódź – Wrocław / Poznań. To łącznie 480 km, po których pociągi mają jeździć z prędkością do 320 km/h. Trwają jednak także prace nad innymi, ważnymi odcinkami kolejowymi.

W sierpniu pełnomocnik rządu ds. CPK Maciej Lasek zatwierdził wybór wariantu inwestorskiego dla linii kolejowych nr 5 i 50 na odcinku węzeł CPK – Płock – Włocławek, a we wrześniu dla odcinka Ostrołęka – Łomża – Pisz – Giżycko. Na terenach przebiegu potencjalnych wariantów linii kolejowej CMK Północ, czyli Grochowalsk – Grudziądz – Warlubie i Grudziądz – Gdańsk przeprowadzono cykl wydarzeń informacyjno-konsultacyjnych. W 33 spotkaniach wzięło w sumie udział ponad 3 tysiące osób. 

W 2024 roku Komisja Europejska przyznała spółce CPK aż 162 mln zł na zaprojektowanie 155-kilometrowego odcinka kolejowego Sieradz – Kalisz – Pleszew – Poznań. Dzięki temu w ramach instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) CPK pozyskał już w sumie ponad 500 mln zł. Dla odcinka Pleszew – Poznań złożony już nawet wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W najbliższych tygodniach planowane jest złożenie do RDOŚ analogicznego wniosku dla odcinka z Sieradza, przez Kalisz do Pleszewa.

W minionym roku spółka CPK zawarła również kontrakt o wartości ok. 85 mln zł na zaprojektowanie pierwszego etapu węzła kolejowego CPK. To bardzo ważny element sieci, który docelowo zintegruje lotnisko CPK z siecią kolejową w Polsce.   

Podpisano również umowę z hiszpańską firmą inżynieryjną INECO na doradztwo techniczne przy projektowaniu i budowie Kolei Dużych Prędkości, a także kontrakt z firmą HPC POLGEOL na badania terenowe wody i gruntu w rejonie projektowanego dworca kolejowego i terminala lotniska CPK. 

Uruchomiono również wyczekiwany przez mieszkańców Kolejowy Program Dobrowolnych Nabyć dla właścicieli nieruchomości na przyszłej linii Warszawa – Łódź. Warunki dla osób sprzedających swoje grunty są równie korzystne, jak te oferowane dotychczas w ramach PDN na obszarze projektowanego lotniska. Chodzi tu przede wszystkim o wyceny na poziomie 140 proc. wartości budynku i 120 proc. wartości gruntu lub zgodnie z wartością odtworzeniową, gdzie np. za dom z lat 60-tych spółka płaci jak za nowy o takiej samej wielkości.  

Równolegle eksperci spółki CPK pracowali nad rozwojem kolei tak, aby możliwa była realizacja projektu „Polska 100 minut”, w ramach którego przewiduje się szybkie połączenia z Warszawy do większości dużych miast w Polsce. We współpracy z Ministerstwem Infrastruktury, PKP PLK, CUPT i UTK były prowadzone konsultacje dot. Horyzontalnego Rozkładu Jazdy (dla rozkładu jazdy 2034/2035), a z partnerami z PKP PLK oraz Instytutem Rozwoju Miast i Regionów realizowane prace nad Zintegrowaną Siecią Kolejową (ZSK) celem stworzenia długoterminowego planu rozwoju sieci kolejowej w Polsce.

Program CPK obejmuje budowę do 2032 roku odcinka KDP z Warszawy do Łodzi i do 2035 roku do Poznania i Wrocławia.  Jednocześnie nie zakłada on wykluczenia transportowego innych miast. Wręcz przeciwnie, mniejsze miejscowości, takie jak Kalisz, Sieradz, Płock czy Włocławek i Grudziądz położone na trasie KDP będą jednymi z największych beneficjentów tego programu. 

Ponad 2 mld zł na drogi  

Aby nowy port lotniczy i dworce kolejowy oraz autobusowy sprostały stawianym wymaganiom, niezbędna jest również budowa lub rozbudowa dróg zapewniających połączenie lotniska z istniejącymi trasami. W tym celu spółka CPK ogłosiła jesienią przetarg na wykonawców projektowania i budowę dróg wokół lotniska CPK. Finalnie powstać mają tak ważne elementy drogowej infrastruktury jak węzeł „Baranów” na autostradzie po wschodniej stronie lotniska, węzeł „CPK Wschód”, czy odcinek drogi krajowej nr 50. W ramach całości kontraktu wokół lotniska CPK zostanie zbudowana i przebudowana sieć drogowa o łącznej długości ponad 90 km.
 
Podane wyżej przykłady postępowań, przetargów czy podpisanych umów to zaledwie niewielki ułamek prac, jakie w ostatnich 12 miesiącach prowadzone były w CPK. Wszystkie one mają jeden cel: stworzyć w Polsce nowoczesny system transportowy. Cała inwestycja pozwoli skutecznie walczyć z wykluczeniem komunikacyjnym, ponieważ zapewni lepsze połączenia z Europą i światem, ale także wesprze rozwój policentryczny kraju, ułatwiając mieszkańcom dostęp do nowoczesnej infrastruktury transportowej. Pozwoli również na powstanie tysięcy nowych miejsc pracy i będzie impulsem dla rozwoju polskiej gospodarki.