Davos: Ekologiczna hipokryzja biznesu i polityki

Davos jest gospodarzem corocznego Światowego Forum Ekonomicznego. Politycy i najwięksi przedsiębiorcy z całego świata spotykają się w tym szwajcarskim górskim kurorcie już od 1971 r. Podczas 52. Światowego Forum Ekonomicznego w 2022 r. firmy i rządy dyskutowały o kwestiach globalnych, w tym „trwającej pandemii COVID-19, wojnie w Ukrainie, wstrząsach geoekonomicznych i zmianach klimatycznych”. W tym roku Forum wzywa do „odważnej rozmowy” na temat „trwających kryzysów”, w tym zmian klimatu.

Podczas zeszłorocznej edycji zmierzono, że w czasie odbywania się szczytu emisje dwutlenku węgla w najbliższym terenie, które zostały wyemitowane przez prywatne odrzutowce,   wzrosły czterokrotnie. W ciągu kilku dni aż 1040 prywatnych samolotów przyleciało i odleciało z lotnisk w pobliżu Davos.

Liczba lotów prywatnymi odrzutowcami do i z lotnisk obsługujących szwajcarski ośrodek narciarski, w którym odbywa się szczyt, była dwukrotnie wyższa podczas spotkania w 2022 r. w porównaniu z każdym innym tygodniem roku. Do atmosfery zostało wyemitowane tyle CO2, ile emituje 350 tys. przeciętnych samochodów w tym samym okresie. Prywatne odrzutowce lecące do Davos w tygodniu Forum w 2022 r. wyemitowały aż 9700 ton metrycznych dwutlenku węgla. Dla porównania, przeciętny człowiek na całym świecie ma szacunkowy roczny ślad węglowy wynoszący cztery tony.

Spośród lotów, które zostały zarejestrowane na lotniskach w pobliżu Davos w zeszłym roku, 53 proc. stanowiły loty krótkodystansowe, o długości mniejszej niż 750 km, którą można było, jak do tego zachęcają europejscy politycy, pokonać koleją lub w najgorszym wypadku samochodem. 38 proc. rejsów odbyło się na długości mniejszej niż 500 km. Najkrótszy zarejestrowany lot miał zaledwie 21 km. Spora liczba odrzutowców zarejestrowała loty na krótkich odległościach, z dziesiątkami samolotów przelatujących mniej niż 100 kilometrów. Przy krótkim locie spalane jest więcej paliwa lub taka sama ilość jak przy znacznie dłuższym, gdyż samolot w krótszym odstępie czasowym wykonuje operacje startu i lądowania, która jest najbardziej chłonna w paliwo.

Prywatne odrzutowce zanieczyszczają środowisko od pięciu do 14 razy bardziej niż samoloty komercyjne. Emisje dwutlenku węgla w przeliczeniu na pasażerokilometr, dla najczęściej używanych prywatnych i komercyjnych samolotów w Europie, w oparciu o średnie obłożenie dla lotu o długości 500 km wskazują, że największym emitentem zanieczyszczeń jest samolot cessna Citation Excel. Dalej w niechlubnym rankingu są dassault Falcon 2000, embraer Phenom 300, beechcraft King Air B200, Pilatus PC-12 NG, airbus A319, boeing 737-700, airbus A321-200, airbus A320-200 i boeing 737-800.

Mówią jedno, robią drugie

Działacze klimatyczni oskarżają bogatych i wpływowych polityków o hipokryzję w stosunku do działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego, po tym jak wszyscy uczestnicy Forum przylatują prywatnymi samolotami, aby wziąć udział w konferencji omawiającej pogarszanie się klimatu na świecie. Holenderska firma konsultingowa CE Delft obliczyła, że podczas ubiegłorocznego spotkania emisja dwutlenku węgla z prywatnych odrzutowców była czterokrotnie większa niż w przeciętnym tygodniu roku.

– Bogaci i wpływowi jadą do Davos, aby dyskutować o klimacie i nierównościach za zamkniętymi drzwiami, korzystając z najbardziej nierównego i zanieczyszczającego środowisko środka transportu: prywatnych odrzutowców. Tymczasem Europa przeżywa najcieplejsze styczniowe dni w historii, a społeczności na całym świecie zmagają się z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, które są dodatkowo napędzane kryzysem klimatycznym – powiedziała, cytowana przez „The Guardian” Klara Maria Schenk, działaczka transportowa w ramach europejskiej kampanii Greenpeace na rzecz mobilności.

W ostatnich tygodniach Europa zmagała się z szeregiem ekstremalnych zjawisk pogodowych związanych ze zmianami klimatycznymi. Fala upałów w weekend sylwestrowy pobiła rekordy w takich miejscach jak Warszawa, gdzie temperatura wyniosła aż 19,8°C i była znacznie wyższa niż poprzedni rekord wszech czasów. W niektórych częściach Szwajcarii temperatury przekraczały nawet 20°C. Niektóre ośrodki narciarskie w Alpach zostały zamknięte z powodu braku śniegu. W 2022 roku, piątym najcieplejszym roku w historii, fale upałów w Europie pobiły rekordy temperatur i częstości występowania pożarów.

Z analizy wynika, że wśród krajów, skąd przyleciało do Davos najwięcej prywatnych samolotów, znalazły się Francja, Niemcy i Włochy. Godzinny lot najpopularniejszym typem prywatnego odrzutowca powoduje emisję średnio trzech ton sześciennych dwutlenku węgla. Jest to odpowiednik 364 928 smartfonów ładowanych jednocześnie, na podstawie obliczeń z kalkulatora ekwiwalentów gazów cieplarnianych Agencji Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych.

Tegoroczne Forum ma samozwańczy cel, jakim jest zajęcie się kryzysem klimatycznym i innymi „trwającymi kryzysami”. Organizatorzy wezwali do „odważnych działań zbiorowych”. Loty prywatnymi odrzutowcami nie są regulowane w UE, ale stanowią najbardziej zanieczyszczający środek transportu w przeliczeniu na pasażerokilometr.

Maria Schenk wezwała przywódców, aby w tym roku nie podróżowali prywatnymi odrzutowcami i ogólnie zakazali ich używania. – Biorąc pod uwagę, że 80 proc. światowej populacji nigdy nawet nie latało samolotem, a cierpi z powodu szkodliwych dla klimatu emisji lotniczych, a Światowe Forum Ekonomiczne twierdzi, że jest zaangażowane w realizację celu klimatycznego, jakim jest obniżenie temperatury o 1,5°C. Ta coroczna bonanza prywatnymi odrzutowcami jest niesmaczną, ale mistrzowską lekcją hipokryzji – powiedziała działaczka.

Organizatorzy: Proponujemy komunikację zbiorową

Organizatorzy Światowego Forum Ekonomicznego odpowiadają na krytykę o organizacji konferencji, na której mają być podjęte środki zapobiegające dalszemu pogarszaniu się klimatu, a zaproszeni goście przylatują własnymi samolotami, mówiąc, że podawana liczba lotów prywatnych jest zawyżona i nie przekraczała 500, co stanowi spadek z roku na rok. Wedle organizatorów uczestnicy „poważniej traktują wpływ swoich podróży na środowisko”.

„Od kilku lat oferujemy uczestnikom zachęty do korzystania z transportu publicznego” – oświadczyli organizatorzy. „Prosimy uczestników, aby dzielili samoloty, jeśli muszą z nich korzystać” – dodano.

Czy podróżowanie prywatnym odrzutowcem do Davos jest hipokryzją?

Światowe Forum Ekonomiczne stwierdza na swojej stronie internetowej, że „zagrożenia dla środowiska” nadal zajmują pierwsze miejsce w raporcie Global Risks Report. Dodaje, że aby osiągnąć cele porozumienia paryskiego, „przedsiębiorstwa, decydenci polityczni i społeczeństwo obywatelskie muszą poczynić postępy w kompleksowych krótko- i długoterminowych działaniach na rzecz klimatu”.

Biorąc pod uwagę skutki emisji prywatnych odrzutowców do zanieczyszczenia i ogrzewania klimatu, wybór tego środka transportu z pewnością wydaje się odwrotny do zamierzonego dla uczestników celu. Można argumentować, że rozwiązania i relacje prasowe generowane przez wydarzenie sprawiają, że warto. Ale przy tak wielu ekologicznych sposobach podróżowania prywatne latanie nadal wydaje się niepotrzebne.

W 2022 r. działacze na rzecz ochrony środowiska spotkali się na forum w Davos, aby zwrócić uwagę na inne kwestie, w tym na brak skupienia się na „stratach i szkodach” krajów rozwijających się, które borykają się z najgorszymi skutkami zmian klimatu oraz na brak ambicji wycofania się z paliw kopalnych.

Francja stała się ostatnio pierwszym krajem w Unii Europejskiej, który zakazał krótkich lotów między miastami, które są połączone koleją, a podróż trwa mniej niż dwie i pół godziny. Rzecznik francuskiego rządu powiedział wówczas, że Francja nie zakaże prywatnych odrzutowców, ale opracuje plan, który ograniczy korzystanie z prywatnych samolotów Mają w tym pomóc zwiększone podatki i bardziej restrykcyjne regulacje prawne. Belgia wprowadzi od kwietnia nowe podatki, którymi objęte będą loty na pokładzie prywatnych odrzutowców.

Ekolodzy coraz częściej argumentują, że Unia Europejska powinna zakazać takich lotów. W listopadzie ubiegłego roku na lotnisku Schiphol w Amsterdamie, 700 aktywistów klimatycznych zorganizowało okupację przed 13 prywatnymi odrzutowcami przygotowującymi się do startu, uziemiając wszystkie z nich na ponad sześć godzin. W poniedziałek aktywiści z grupy Swiss Debt for Climate zorganizowali podobną demonstrację na lotnisku w szwajcarskim Altenrhein, niedaleko Davos.