Kolejowa rewolucja. Znamy szczegóły programu budowy nowych linii dla CPK

Jak informowaliśmy w zeszłym tygodniu, jeszcze w maju do konsultacji społecznych ma trafić program budowy nowych linii kolejowych w ramach projektu CPK. Jego skala ma być porównywalna z największymi programami rozbudowy infrastruktury: Krajowym Programem Kolejowym i Programem Budowy Dróg Krajowych. Przyjęcie programu przez rząd jest możliwe już w listopadzie tego roku.

Spółka CPK opublikowała właśnie założenia dokumentu. Planowana łączna długość nowych linii kolejowych do obsługi Centralnego Portu Komunikacyjnego to 1,6 tys. km. Przed otwarciem Portu Lotniczego Solidarność powstać musi m.in. odcinek dużych prędkości łączący Warszawę z CPK i Łodzią, którym pociągi będą jeździć z prędkością do 250 km/godz.

Dziesięć kolejowych szprych

Kolejowa części Programu CPK to pajęczyna nowych linii prowadzących z 10 kierunków do CPK. W efekcie jej powstania dojazd pociągiem do centralnego lotniska ma zająć nie dłużej niż 2 godz. W zasięgu sieci znajdą się największe miasta w kraju (poza Szczecinem, do którego z racji odległości potrzebny czas wyniesie 3 godz. 15 minut). Dogodnym dojazdem do CPK według zapowiedzi objęte będą także przygraniczne obszary Czech, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Litwy i obwodu kaliningradzkiego. 

– 10 kolejowych „szprych” zbiega się w projektowanym węźle przesiadkowym w rejonie Baranowa i w Warszawie. Taki układ jest praktyczny i funkcjonalny w swojej prostocie. Docelowo umożliwi on skomunikowanie nawet odległych od CPK obszarów w atrakcyjnym czasie podróży przy zastosowaniu pociągów jeżdżący z prędkością do 250 km/godz. – mówi Piotr Malepszak, pełniący obowiązki prezesa CPK. 

Każda ze „szprych” składać się będzie z nowych odcinków sieci oraz z wyremontowanych lub zmodernizowanych odcinków istniejącej infrastruktury. Na potrzeby budowy tego kolejowego systemu doszło do podziału zadań inwestycyjnych między spółki: CPK, odpowiedzialną za realizację zadań lotniskowych i kolejowych (w ramach budowy nowych linii), i PKP Polskie Linie Kolejowe, która jest zarządcą infrastruktury kolejowej w Polsce i odpowiada za modernizację linii istniejących.

Budowa linii Ygrek w pierwszej kolejności. Potem CMK Północ

Jak wynika z ustaleń spółki CPK z PKP Polskimi Liniami Kolejowymi i Ministerstwem Infrastruktury, z 1,6 tys. km nowych linii które mają powstać w ramach projektu 140 km określono jako tzw. etap zero, który powinien być gotowy przed uzyskaniem przez Port Lotniczy Solidarność zdolności operacyjnej. To przede wszystkim nowa linia kolejowa dużych prędkości Warszawa – CPK – Łódź Fabryczna, czyli pierwszy odcinek zarzuconego w 2012 r. projektu Kolei Dużych Prędkości (tzw. „Ygrek”), w zmodyfikowanej wersji. Przypomnijmy, że linia wpisana jest w sieć TEN-T i przygotowano już dla niej studium wykonalności.

W rejonie Baranowa ma powstać węzeł, którego częścią będą łączniki między CPK a istniejącymi liniami: nr 1 i 4 (Warszawa – Grodzisk Maz. – Łódź z odbiciem CMK w stronę Katowic) oraz nr 3 (Warszawa – Kutno – Poznań). Docelowo na potrzeby Programu CPK zostanie zbudowana też linia CMK Północ, czyli przedłużenie Centralnej Magistrali Kolejowej z rejonu Żyrardowa do CPK, a dalej w kierunku Płocka, Włocławka, Grudziądza i Trójmiasta.

670 kilometrów Kolei Dużych Prędkości

Zakładana jest budowa przede wszystkim linii dwutorowych (1,1 tys. km). Powstaną one w pierwszej kolejności (etap 0 i 1), ponad połowa z nich (łącznie 670 km) ma spełniać standardy KDP. Oznacza to przystosowanie do prędkości 250 km/godz., z parametrami technicznymi umożliwiającymi ewentualne późniejsze podniesienie (prawdopodobnie do 350 km/h). W drugim etapie powstaną linie jednotorowe, w standardzie 200-250 km/h. Poniżej 10% nowych linii (190 km) planuje się w standardzie 160 km/h i więcej:

Ponad sto miast w zasięgu

W ciągu ostatnich 30 lat w Polsce udało się zbudować tylko 50 km nowych torów kolejowych (37 km Pomorskiej Kolei Metropolitalnej i kilka łączników do lotnisk, m.in. do Chopina i Lublina). W naszym kraju istnieje ponad 100 miast powyżej 10 tys. mieszkańców bez dostępu do połączeń kolejowych. Dla porównania: w Czechach jest jedno takie miasto, na Słowacji osiem, na Węgrzech sześć, a w Austrii – pięć. Obecny kształt polskiej sieci kolejowej wciąż nosi w sobie ślady czasy zaborów, co widać m.in. w układzie linii i niższej gęstości torów w Polsce wschodniej.

Jak zapowiada rząd, dzięki realizacji Programu CPK na kolejowej mapie Polski pojawią się miasta, do których dziś nie da się dojechać pociągiem, np. m.in. Jastrzębie-Zdrój, Tomaszów Lubelski, Końskie, Busko-Zdrój, Dąbrowa Tarnowska i Węgorzewo. Linie dużych prędkości i „szprychy” prowadzące do CPK pozwolą uzyskać większą spójność sieci i umożliwić jej pełne wykorzystanie.  – Korzyści z inwestycji kolejowych w ramach Programu CPK są niezaprzeczalne. Ponad 100 polskich miast znajdzie się w strefie gwarantującej dojazd do CPK w czasie nie dłuższym niż 2,5 godz. To pozwoli na skomunikowanie za sprawą lotniskowo-kolejowego węzła CPK większości najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce – podkreśla wiceminister Mikołaj Wild, pełnomocnik ds. budowy CPK.

Oto najważniejsze elementy inwestycji kolejowych Programu CPK w podziale na „szprychy”:

Szprycha nr 1 (Pomorze, Kujawy)
> CPK – Płock – Włocławek – Grudziądz – Tczew –Trójmiasto (CMK Północ) – Lębork – Słupsk
> Włocławek – Toruń – Bydgoszcz – Piła – Szczecinek – Białogard – Kołobrzeg

Szprycha nr 2 (Warmia)
> CPK – Warszawa – Nasielsk – Ciechanów – Działdowo – Olsztyn

Szprycha nr 3 (Podlaskie, Mazury)
> CPK – Warszawa – Zielonka – Tłuszcz – Czyżew – Białystok – Kuźnica
> Białystok – Ełk – Suwałki – granica państwa
> Tłuszcz – Ostrołęka – Łomża – Pisz – Orzysz – Giżycko

Szprycha nr 4 (Siedlce, Biała Podlaska, Terespol)
> CPK – Warszawa – Siedlce – Łuków – Biała Podlaska – Terespol

Szprycha nr 5 (Lubelskie)
> CPK – Warszawa – Otwock – Lublin – Trawniki – Chełm
> Trawniki – Krasnystaw –– Zamość – Tomaszów Lubelski – Bełżec

Szprycha nr 6 (Radom, Podkarpackie)
> CPK – Grójec – Warka – Radom – Iłża – Ostrowiec Świętokrzyski – Stalowa Wola – Łętownia – Rzeszów – Sanok
> Rzeszów – Jasło – Krosno

Szprycha nr 7 (Kielce i Tarnów)
> CPK – CMK – Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ) – Kraków – Podłęże – Nowy Sącz/Chabówka
> WMŚ – Czechowicz-Dziedzice – Jastrzębie-Zdrój – granica państwa
> WMŚ – Katowice
> CMK – Opoczno – Końskie –Kielce – Busko-Zdrój – Tarnów – Nowy Sącz – Muszyna

Szprycha nr 8 (Częstochowa, Opolszczyzna)
> CPK – Skierniewice – Częstochowa – Opole – Nysa – Kłodzko

Szprycha nr 9 (Wielkopolskie, Lubuskie, Zachodniopomorskie)
> CPK – Łódź – Sieradz – Wieruszów – Wrocław – Świdnica – Wałbrzych – Lubawka
> Sieradz – Kalisz – Poznań – Szczecin – Szczecin Goleniów
> Kalisz – Ostrów Wlkp. – Leszno – Głogów – Zielona Góra
> Poznań – Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski

Szprycha 10 (Kutno, Konin, Poznań)
> CPK – Warszawa – Sochaczew – Kutno – Konin – Swarzędz – Poznań

Łączna długość linii kolejowych w Polsce wynosi dziś ok. 19 tys. km, przy czym od początku lat 90. rozebranych zostało ponad 5 tys. km linii. Budowa nowych szlaków kolejowych na dużą skalę nie odbywała się w Polsce od lat 80., kiedy zakończono budowę Linii Hutniczo-Siarkowej, a wcześniej Centralnej Magistrali Kolejowej.