Krajowy Program Kosmiczny w prekonsultacjach społecznych

Dokument powstał we współpracy MRPiT i POLSA oraz Ministerstwem Nauki i Edukacji, Ministerstwem Obrony Narodowej, Centrum Badań Kosmicznych PAN, Związkiem Pracodawców Sektora Kosmicznego, Stowarzyszeniem Polskich Profesjonalistów Sektora Kosmicznego oraz przedstawicielami polskiego przemysłu kosmicznego.

Obowiązek przygotowania Krajowego Programu Kosmicznego wynika z Polskiej Strategii Kosmicznej (PSK) przyjętej przez rząd w 2017 roku. Określa ona cel programu, czyli zbudowanie systemu optymalnych narzędzi wsparcia doradczego, finansowego i edukacyjnego dla sektora kosmicznego i instytucji realizujących oraz wspierających polską politykę kosmiczną.

Zgodnie ze PSK, Krajowy Program Kosmiczny powinien być instrumentem wielonarzędziowym (w ramach programu będą dostępne różne rodzaje pomocy, np. dotacje, granty, dofinansowania/uzupełnienia wkładów, pożyczki, poręczenia, konsultacje, szkolenia), wielobudżetowym (suma kwot potrzebnych na realizację programu będzie pochodzić między innymi z wydzielonego zadania w budżecie państwa oraz z budżetów poszczególnych resortów, wkładów własnych beneficjentów, środków UE, Krajowego Programu Odbudowy i Zwiększania Odporności) i wieloinstytucjonalnym (w jego wdrażanie będzie zaangażowanych wiele instytucji; za wdrażanie poszczególnych działań będą odpowiedzialne różne instytucje). W opublikowanym projekcie Krajowego Programu Kosmicznego określono cztery priorytety realizacji:

Priorytet I – Budowa zdolności konstruowania i wynoszenia obiektów kosmicznych. Dotyczy to zarówno samodzielnej budowy niewielkich satelitów, jak i wytwarzania komponentów do dużych misji międzynarodowych. W tym celu niezbędne staje się wsparcie badań naukowych, rozwoju kadr oraz technologii kosmicznych, a także powstawania nowych przedsiębiorstw.

Priorytet II – Budowa Systemu Satelitarnej Obserwacji Ziemi MikroGlob. System składał się będzie z segmentu kosmicznego (satelitów) i segmentu naziemnego (stacji kontroli misji). Jego celem będzie
zapewnienie autonomicznej zdolność do dostarczania wysokorozdzielczych zobrazowań satelitarnych dla użytkowników związanych z sektorem bezpieczeństwa i obronności państwa oraz w celu zaspokojenia potrzeb w tym zakresie administracji publicznej.

Priorytet III – Budowa Narodowego Systemu Informacji Satelitarnej, NSIS. Obecnie Polska ma dostęp do danych satelitarnych z unijnego systemu satelitarnego Copernicus. Dane te są wykorzystywane w do celów naukowych, gospodarczych, administracyjnych i obronnych, ale jeszcze w niewielkim stopniu.

Niezbędne staje się zapewnienie możliwości wykorzystania danych również z polskiej konstelacji MikroGlob i z satelitów komercyjnych. Integracja istniejącej, jej rozbudowa oraz rozwój nowej infrastruktury, służącej gromadzeniu, przetwarzaniu i udostępnianiu danych i produktów obserwacji Ziemi, umożliwi poszerzenie zakresu dostępnych produktów i usług, udostępnianych zarówno publicznie, jak i komercyjnie.

Priorytet IV – Rozbudowa Narodowego Systemu Bezpieczeństwa Kosmicznego. Powstający system będzie wykorzystywany do ostrzegania przez zagrożeniami związanymi z możliwymi zderzeniami obiektów kosmicznych, spadku na Ziemię szczątków statków kosmicznych bądź ciał niebieskich oraz gwałtownego wzrostu aktywności Słońca (tzw. pogoda kosmiczna). Obecnie system składa się z naziemnych sensorów obserwujących niebo, będących w posiadaniu różnych podmiotów. Polska Agencja Kosmiczna zbiera te dane i dzieli się nimi z innymi członkami unijnego konsorcjum EU SST (ang. Satellite Surveillance and Tracking). Dzięki temu Polska ma dostęp do danych całego konsorcjum. Dla skutecznego działania systemu niezbędna staje się rozbudowa systemu sensorów obserwacji przestrzeni kosmicznej (naziemnych i kosmicznych), gdyż liczba wystrzeliwanych w ostatnich latach satelitów rośnie lawinowo.

Polska Agencja Kosmiczna jest odpowiedzialna za wdrażanie i monitorowanie Krajowego Programu Kosmicznego przy ścisłej współpracy z innymi resortami. W realizację programu zaangażowani będą przedsiębiorcy z sektora kosmicznego, środowiska naukowe i organizacje pozarządowe.