LOT: Znamy szczegóły pomocy za 2,9 mld zł

Ostatnie lata były dla lotnictwa wyjątkowo udane. Popyt na podróże lotnicze rósł wraz z bogaceniem się społeczeństw, a pojawiające się kryzysy nie miały charakteru globalnego. Sektor transportu lotniczego był jedną z pierwszych i najbardziej widocznych ofiar kryzysu związanego z pandemią koronawirusa wywołującego COVID-19. Masowe wprowadzanie przez rządy drastycznych środków zapobiegania epidemii, a następnie pandemii, takich jak zamykanie granic, wprowadzanie obowiązkowej kwarantanny czy zasad zachowania dystansu społecznego, doprowadziło do załamania się przewozów lotniczych.
Trudna sytuacja w LOT – interwencja konieczna

Zamknięcie granic na kilka miesięcy praktycznie uziemiło także PLL LOT, który przez jakiś czas prowadził tylko loty repatriacyjne oraz przewoził ładunki na potrzeby walki z pandemią. W maju tego roku w Polsce liczba operacji lotniczych zmniejszyła się o 97% w stosunku do tego samego miesiąca roku poprzedniego. W poprzednich latach spółka rozwijała się w wyjątkowo szybkim tempie i pod koniec roku 2019 udało się jej przewieźć ponad 10 mln pasażerów.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu uchwały ograniczenie możliwości prowadzenia działalności gospodarczej negatywnie odbiło się na wynikach finansowych PLL LOT – nastąpił drastyczny spadek przychodów i zaistniało zagrożenie utraty płynności finansowej. Firma jeszcze wiele lat będzie musiała się mierzyć z efektami pandemii, zwłaszcza, że powrót do latania i tempo znoszenia restrykcji nie będą tak szybkie jak jeszcze pół roku temu zakładano.

„Biorąc pod uwagę niezwykle istotną rolę Spółki w polskim systemie transportowym oraz jej wpływ na gospodarkę kraju istnieje konieczność podjęcia szczególnych działań celem zminimalizowania negatywnych skutków COVID-19 poprzez udzielenie przewoźnikowi odpowiednio ukształtowanych instrumentów wsparcia, które umożliwią mu pozostanie na rynku do momentu „powrotu do normalności” – napisano w informacji o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie nowej uchwały.

Ramy prawne wsparcia

Podjęte przez Polskę działania w zakresie udzielenia pomocy publicznej będą wpisywać się w działania prowadzone przez inne kraje. Wsparcie w formie pomocy publicznej w oparciu o art. 107 (2) i 107 (3) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej otrzymało już wiele firm działających w tej branży, w tym m.in. Lufthansa, Air France, KLM.

W połowie października LOT wystąpił do MAP z wnioskiem o udzielenie pomocy publicznej w związku z pandemią. Na początku grudnia został on zaktualizowany o nieformalnych rozmowach z przedstawicielami Komisji Europejskiej (KE).

„Ponieważ zgodnie z przekazanymi przez Zarząd PLL LOT informacjami, Spółka utraci płynność finansową 31 grudnia 2020 r., istnieje konieczność szybkiego przyjęcia przedmiotowego Programu” – napisano w uzasadnieniu.

Na gruncie krajowym podstawą do przyjęcia rządowego „Programu wsparcia dla LOT” będzie Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz przepisy Ustawy o systemie instytucji rozwoju.

Pakiet wsparcia dla PLL LOT zostanie notyfikowany do Komisji Europejskiej. Obecnie oczekujemy na ostateczne zatwierdzenie pomocy, co jak wiemy z doniesień prasowych ma być już tylko formalnością.

LOT. 2,9 mld PLN pomocy, w tym 1,8 mld pożyczki z PFR

Zgodnie z projektem uchwały całkowity budżet „Programu wsparcia dla LOT” będzie wynosił 2,94 mld złotych, a więc nieco więcej niż 2,8 mld, o których pierwotnie informowała prasa. Będzie się on składał z dwóch elementów: dokapitalizowania przewoźnika kwotą 1,14 mld złotych oraz pożyczki udzielonej przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR), na poziomie 1,8 mld złotych.

W każdym z dwóch elementów wysokość pomocy nie przekroczy równowartości 250 mln EUR, co ma istotne znaczenie gdyż pozwala na uniknięcie działań kompensacyjnych.

„Liczba akcji objęta przez Skarb Państwa w wyniku udzielenia środka w postaci dokapitalizowania zostanie ustalona w oparciu o wartość rynkową akcji PLL LOT, przygotowaną przez niezależnego eksperta. Dokapitalizowanie zostanie udzielone na podstawie umowy inwestycyjnej zawartej pomiędzy Spółką a Skarbem Państwa reprezentowanym przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych. Określi ona, m.in. wartość oraz termin planowanego objęcia akcji, cele objęcia akcji, zasady stopniowego wychodzenia państwa z inwestycji, szczegółowe zobowiązania i ograniczenia nałożone na PLL LOT, zasady rozliczenia i ewentualnego zwrotu środków w określonych sytuacjach” – czytamy w opisie istoty rozwiązań przyjętych przy opracowywaniu rządowego projektu uchwały.

W udzielenie pożyczki zaangażowany zostanie PFR ponieważ „istnieje konieczność pokrycia luki płynnościowej i zapewnienia finansowania bieżącej działalności”. Dodatkowo za takim rozwiązaniem ma przemawiać to, że zła sytuacja budzi obawy ze strony potencjalnych komercyjnych kredytodawców.

Pożyczka PFR ma zostać uruchomiona po dokapitalizowaniu LOT w jednej lub kilku transzach, ale nie później niż do końca stycznia 2021 roku. Termin spłaty pożyczki został określony na maksymalnie 6 lat od daty zawarcia umowy. Spłata rat kapitałowych ma się zacząć w końcówce roku 2023. Oprocentowanie zostanie określone w oparciu o WIBOR. Odsetki udzielone od pożyczki będą płatne od marca przyszłego roku.

Pożyczka zostanie zabezpieczona m.in. oświadczeniem o poddaniu się egzekucji czy w oparciu o 16 statków powietrznych pozyskanych w ramach leasingu fiansnowego. W tym zakresie możliwe będą jednak zmiany a szczegóły określi umowa pomiędzy LOT a PFR.

„Narodowy przewoźnik zasługuje na pomoc”

– Wszyscy właściwie dostali już wiosną pomoc a teraz oczekują jej powtórzenia. Narodowy przewoźnik zasługuje na nią bez wątpienia, bo w ostatnich latach udowodnił, że jest na ścieżce ostrego wzrostu i tylko pandemia go z tej ścieżki, miejmy nadzieje na bardzo krótko, strąciła. Mówiłem kilka miesięcy temu, że pomoc sięgnie do 1 mld euro, a nie równo 1 mld i to się potwierdza. Unikamy także środków kompensacyjnych i np. cięć i w tak pociętej pandemią siatce, bo póki co pomoc kapitałowa jest poniżej 250 mln euro. Znakomita większość pomocy jest w formie pożyczki, którą LOT będzie musiał spłacić a to z jednej strony oznacza wiarę w wiarygodność i dalszy rozwój firmy, a z drugiej musi motywować do ciężkiej pracy, żeby na spłatę zarobić – mówi Adrian Furgalski, prezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

PLL LOT, które według ekspertów mają szansę stać się głównymi w regionie Grupy Wyszehradzkiej, przewiozły w ubiegłym roku na pokładach samolotów rekordową liczbę 10 mln pasażerów i uruchomiły 15 nowych połączeń. To kolejny rok, w którym spółka utrzymała rentowność, mimo problemów z globalnym uziemieniem boeingów 737 MAX. Zainaugurowano trasy Warszawa – Miami, Warszawa – Delhi, Warszawa – Kolombo i Budapeszt – Seul, dzięki czemu na koniec roku w ofercie polskiego przewoźnika było ponad 120 połączeń.