Mikosz: Jak wyjść z najgłębszego kryzysu w historii lotnictwa?

Mikosz podkreślił, że tak wielkich trudności dla lotnictwa cywilnego nikt się nie spodziewał. Rok 2020 był najgorszym w historii branży, a załamanie, które przyniósł – bez porównania większe od poprzednich. W roku 2001, po atakach terrorystycznych 11 września, ruch spadł o 20%, a po wybuchu kryzysu w 2008 r. – o 5%. – Teraz w bardzo krótkim czasie ruch spadł aż o 93%. Nie wydaje się, żeby zmiana wpływająca na całościową ocenę roku mogła nastąpić w kilku jego ostatnich miesiącach – ocenił wiceprezes IATA.

Wszyscy na minusie – ale pasażerowie chcą latać

Co gorsza, kryzys ma charakter globalny. W Europie oraz Afryce praca przewozowa lotnictwa w pasażerokilometrach spadła o 99%, w Ameryce Północnej i Południowej oraz w regionie Azji i Pacyfiku o 98%, a na Bliskim Wschodzie – o 97%. – Problemy rozłożyły się więc równomiernie. Według najświeższych danych z połowy września międzynarodowy ruch lotniczy jest nadal bardzo niski. Pasażerowie muszą w wielu przypadkach liczyć się z kwarantanną. Obserwujemy też drugą falę całkowitych lub częściowych zakazów lotów do i z poszczególnych państw. Niektórzy z naszych członków w Azji i Australii już zapowiedzieli, że nie będą wykonywać rejsów międzynarodowych co najmniej do kwietnia przyszłego roku – wyliczał przedstawiciel stowarzyszenia. Ponowne otwarcie rynku odsuwa się zatem w dalszą przyszłość.

IATA przeprowadziła badania wśród 292 linii członkowskich. Wszystkie spodziewają się w tym i przyszłym roku głębokich strat: mowa o ujemnych marżach na poziomie minus 20-25%. W 2021 r. może nastąpić najwyżej o zmniejszaniu strat, i to pod warunkiem, że powróci przewidywalność warunków prowadzenia operacji lotniczych. – Zamykanie i ponowne otwieranie połączeń niszczy popyt: nikt nie planuje podróży nie dlatego, że się boi, ale nie wie, czy podróż w zaplanowanym terminie będzie w ogóle możliwa – wyjaśnił Mikosz.

Badanie konsumenckie na temat tego, czy pasażerowie są gotowi do powrotu do latania, przyniosły – zdaniem wiceprezesa IATA – zaskakujące rezultaty. – Aż 87% respondentów ma świadomość ryzyk związanych z podróżowaniem, ale deklaruje, że nie odstraszą ich one od latania samolotami – przytoczył wyniki Mikosz. Jak dodał, optymizmem napawa też natychmiastowy wzrost zainteresowania lataniem na otwieranych stopniowo rynkach wewnętrznych. – Sprzedaż biletów odbudowuje się dość szybko, mimo wydłużenia czasów podróży i – niejednokrotnie – mniejszej niż przed pandemią podaży – dodał mówca. Niestety, powrót do poprzedniego poziomu uniemożliwiają w dalszym ciągu ograniczenia administracyjne.

Zadłużenie znowu wzrośnie

Według symulacji IATA – o ile pod koniec roku przewoźnicy będą mogli wrócić do normalnego działania – dopiero w okolicach 2023-2024 r. ruch powróci do skali z roku ubiegłego. Są też jednak bardziej pesymistyczne scenariusze. Zdaniem Mikosza racjonalnym jest zakładanie okresu czteroletniego – pod warunkiem, że po drodze nie nastąpią żadne inne nieprzewidziane wydarzenia.

Wiceprezes IATA zwrócił też uwagę na długofalowe konsekwencje finansowe obecnej sytuacji. – Wiele linii lotniczych zwróciło się do rządów lub do swoich akcjonariuszy z prośbą o wsparcie. Udzielona im pomoc ma bardzo różne formy. Łączna wartość to ok. 123 miliardów dolarów, jednak aż 67 mld – ponad połowa tej kwoty – będzie musiała zostać zwrócona. Oznacza to zatem zwiększenie zadłużenia przewoźników – stwierdził. Według prognoz na koniec 2020 r. łącznie będzie ono wynosiło 550 mld dolarów.

Sposób na bezpieczeństwo – testy antygenowe przed odlotem?

– Problemy naszej branży są głębokie, ale jako IATA robimy, co możemy, by z niego wyjść – zapewnił Mikosz. Stowarzyszenie prowadzi działania lobbingowe na rzecz przywrócenia możliwości latania, a przede wszystkim – przywrócenia przewidywalności. – Zamykanie rynków w kilka dni nie powinno się powtórzyć – podkreślił mówca. Organizacji zależy szczególnie na przywróceniu ruchu długodystansowego, zwłaszcza – transatlantyckiego i transpacyficznego.

Tymczasowe środki bezpieczeństwa powinny uwzględniać zarówno wymogi sanitarne, jak i te ekonomiczne. – Oczywiście wszyscy czekamy na szczepionkę lub wyeliminowanie zagrożenia pandemicznego w inny sposób – ale nie wiemy, kiedy może to nastąpić, a zakazy lotów są problemem, z którym zmagamy się tu i teraz. Mocno optujemy za masowym testowaniem i stworzenie standardowej procedury przeprowadzania testów dla pasażerów na lotnisku, o ile będzie to możliwe – powiedział Mikosz. Jak dodał, w tym celu można byłoby masowo wykorzystywać testy antygenowe, dające wynik w 15 minut. Pasażer z wynikiem negatywnym mógłby wejść na pokład samolotu. – Bardzo blisko współpracujemy, między innymi, ze Światową Organizacją Zdrowia. Mamy nadzieję na szybkie opracowanie rekomendacji, która będzie mogła stanowić podstawę dla przywrócenia możliwości latania – podsumował.