PAŻP: Zapłacimy kontrolerom tyle, na ile nas stać

Łukasz Malinowski, Rynek Lotniczy: Zaostrzył się spór z kontrolerami ruchu lotniczego. Liczba pracowników protestujących przeciw nowym warunkom pracy rośnie – już 167 nie zgodziło się na nowe zasady i warunki płacowe. Co skłania ich do sprzeciwu?

Janusz Janiszewski, p.o. prezesa PAŻP: Proces wchodzenia w życie wypowiedzeń zmieniających jest rozciągnięty w czasie. W piątek 112 kontrolerów nie zgodziło się na przyjęcie nowych warunków wynagradzania, przekształcając tym samym otrzymane wypowiedzenia zmieniające na definitywne. W poniedziałek takie oświadczenie dostarczyło kolejnych 10 osób, a 45 zrezygnowało z pracy z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Propozycje nowych wynagrodzeń zasadniczych wraz z premią regulaminową sięgają w naszych organach warszawskich średnio 33 tysięcy złotych brutto miesięcznie, a maksymalnie – 45 tys. brutto. Nowy regulamin był tworzony wspólnie ze związkami zawodowymi (dwa z czterech reprezentatywnych związków wypowiedziały się o nim pozytywnie). Dla 89,67% wszystkich pracowników oznacza on podwyżki wynagrodzeń zasadniczych.

Wyeliminowaliśmy przywileje finansowe, takie jak nagroda jubileuszowa, wypłacana nawet w czasach kryzysu. W roku 2020 wyczerpaliśmy większość zapasów pieniędzy na naszych kontach (niespełna 478 mln zł w styczniu), musieliśmy więc zaciągnąć kredyt obrotowy, a następnie – inwestycyjny. Suma tych kredytów to 800 mln zł. W tym roku musimy zacząć je spłacać. Proces ten zakończy się za 10 lat.

Wracając do wynagrodzeń: gwarantujemy także 10-17-procentową premię. Jeśli ruch lotniczy wzrośnie do poziomu z 2019 r., wyniosłaby ona maksymalnie 35% – a wtedy średnie miesięczne wynagrodzenie w organach warszawskich wynosiłoby ok. 40 tys. zł brutto. 80% pracowników PAŻP już korzysta z nowego systemu wynagradzania. Warunki dla pracowników technicznych, obsługi IT i administracji zostały urynkowione. Co do kontrolerów w regionach – średnie wynagrodzenie miesięczne to 21,3 tys. zł, a maksymalne – 32 tys. zł brutto, z uwzględnieniem premii regulaminowej. Również tu większość kontrolerów dostaje już pensje według nowych zasad. Takie właśnie warunki możemy zaproponować, jeśli chodzi o płace i koszty osobowe, w zgodzie ze zrewidowanym Planem Skuteczności Działania, opracowanym przez ULC, zatwierdzonym przez Ministerstwo Infrastruktury i złożonym do Komisji Europejskiej jesienią ubiegłego roku. Przewidujemy, że jeśli wszyscy pracownicy zgodzą się na nowe zasady, wykorzystamy w całości zaplanowany budżet na wynagrodzenia w 2022 r. Mam nadzieję, że w najbliższym czasie plan zostanie zaakceptowany także przez Unię Europejską, z której celami jest zgodny.

Stołeczni kontrolerzy nie oceniają jednak tych zmian pozytywnie, a PAŻP zdecydował się na złożenie zawiadomienia do prokuratury. Dlaczego?

Doniesienie do prokuratury dotyczy działalności Związku Zawodowego Kontrolerów Ruchu Lotniczego, mającej znamiona podżegania do podjęcia akcji sabotażowej. Masowe wypowiedzenia z pracy to nie pierwsza sytuacja, która ma zakłócić ciągłość służby kontroli ruchu lotniczego. W grudniu mieliśmy do czynienia ze zgłaszaniem licznych niedyspozycji, zwolnień lekarskich i nieodbierania telefonu od pracodawcy podczas przestoju, w momencie konieczności objęcia nieobsadzonego dyżuru. W ten sposób doszło do rekordowych opóźnień samolotów. Spośród tych pracowników, którzy postanowili odejść, największej liczbie okresy wypowiedzenia kończą się pod koniec kwietnia, mniejszej – pod koniec marca Dziś nie stać nas na większe koszty osobowe, dopóki ruch lotniczy nie wróci do poziomu z 2019 r. W naszym interesie jest utrzymanie opłat nawigacyjnych na ówczesnym poziomie. Do tego czasu jednak musimy optymalizować nasze działanie. Pamiętajmy, że PAŻP nie otrzymała żadnej pomocy ani na poziomie europejskim (warunki kredytu proponowanego przez Eurocontrol były znacznie gorsze, niż te, które otrzymaliśmy w Banku Gospodarstwa Krajowego), ani z budżetu państwa. Tymczasem kilku największych naszych odpowiedników w innych państwach europejskich otrzymało pomoc państwową albo w formie dokapitalizowania, albo dotacji.

Jako prezes PAŻP muszę przestrzegać dyscypliny finansów publicznych. Ruch lotniczy w 2021 r. był o 48% niższy, niż dwa lata wcześniej. Nasze fakturowane przychody z tytułu usług nawigacji trasowej i terminalowej spadły w tym samym czasie o blisko 43% i w 2021 roku wynosiły średnio 48 mln pln miesięcznie, przy średniomiesięcznych kosztach działalności operacyjnej na poziomie 64 mln pln We wskazanym okresie bieżące wpływy nie pokrywały kosztów działalności operacyjnej generując lukę płynności na poziomie blisko 64 mln pln – a niedobór środków w tym okresie pokrywany był między innymi ze środków pochodzących z kredytów. Co gorsza, z punktu widzenia geopolityki nie ma dziś gwarancji, że w południowo-wschodniej części Polski nie dojdzie do wstrzymania ruchu lotniczego i przekierowania go w zupełnie inne rejony Europy. Szacuje się, że PAŻP w celu utrzymania finansowania na zapewnienie ciągłości działania powinna utrzymywać na swoich kontach zapas ok. 100-120 mln zł. W ten sposób zyskujemy czas – ok. 3 miesięcy przy ograniczeniu operacji i znaczącym ograniczeniu wydatków na – pozyskanie źródeł finansowania w przypadku utraty wpływów. Mam nadzieję, że kontrolerzy zrozumieją te ograniczenia.

Jesteśmy przygotowani na zapewnienie służb w pierwszej kolejności samolotom wojskowym oraz ratownictwu. Nie możemy narażać bezpieczeństwa państwa polskiego na rzecz interesu partykularnej grupy osób, która żąda pieniędzy takich, jak w 2019 r., na które dziś nas nie stać. Mam nadzieję, że kontrolerzy mają w pamięci fakt, że wykonują odpowiedzialny zawód. Spełnienie tych żądań kosztowałoby ponad 165 mln zł – po ok. miliona na każdego kontrolera w ciągu trzech lat. Jeśli PAŻP otrzyma taką dotację, możemy o tym rozmawiać – ale dziś takich środków nie mamy.

Jeśli spełni się czarny scenariusz, kiedy mogą pojawić się problemy z utrzymaniem ruchu na krajowych lotniskach.

Wszystko zależy od natężenia ruchu lotniczego. PAŻP jest w stałym kontakcie z network managerem i analizuje różne scenariusze ruchowe. Jednym z nich jest przekierowanie ruchu tranzytowego z pominięciem polskiej przestrzeni powietrznej. Pamiętajmy, że kontrolerzy są w okresie wypowiedzenia i przez najbliższe miesiące służba będzie zapewniana, jak do tej pory. Oczywiście mogą wystąpić określone opóźnienia – ale pamiętajmy, że kontrolerzy zawsze mogą zmienić zdanie. Proponowane przez nas warunki są godne i zgodne z naszymi możliwościami finansowymi.

Obecnie kontrolerzy działają na niekorzyść PAŻP, jej pozostałych pracowników, a także na niekorzyść nieba polskiego i europejskiego. Pamiętajmy, że jesteśmy szóstą przestrzenią powietrzną w UE, odgrywającą bardzo ważną rolę w systemie obrony całego NATO. Wierzę, że nie ulegną oni urokowi szantażu – i zrozumieją, że nie ma dziś możliwości zarabiania 70 tys. zł miesięcznie i spędzania na stanowisku pracy średnio 3,5-4 godzin, jak w roku 2019. Będąc na sobotnim dyżurze zleconym na warszawskim lotnisku każdy z kontrolerów zarabiał ok. 5 tys. zł brutto. Dziś nas na to nie stać. Ruch lotniczy spadł o prawie połowę, wielu pilotów zostało zwolnionych, wiele maszyn – uziemionych. Kryzys nie jest winą nikogo z nas. Wszyscy jedziemy na tym samym wózku. Mam nadzieję, że kontrolerzy to zrozumieją. Jeśli wrócimy do dawnego poziomu ruchu i przychodów (zależny to także od rodzaju maszyn), wzrosną także pensje. Na razie jednak, nie da się niczego przewidzieć - zakładaliśmy, że ruch lotniczy w sezonie zimowym będzie większy, statystyki Eurocontrol pokazują jednak znacznie niższy wskaźnik. Oznacza to, że zmniejszą się także nasze przychody, choć na razie nie wiemy, jak mocno. Omikron znów pokrzyżował nam plany.

Czy jest jeszcze szansa na porozumienie?

Przez cały czas prowadzimy dialog społeczny. Wszystkie związki były zaproszone do współpracy w tworzeniu nowego regulaminu. 60% członków wszystkich związków zgodziło się na jego wdrożenie. Niestety, przedstawiciele ZZKRL wstali od stołu i wyszli. Ku naszemu zaskoczeniu niektórzy członkowie związku podpisali oświadczenia woli o nieprzyjęciu nowych warunków, gdy jeszcze trwały rokowania. Mogło to nosić znamiona prowadzenia rozmów w złej wierze. Niezależnie od tego, jeśli związkowcy zrozumieją położenie PAŻP – możemy wrócić do rozmów.