Europa. Piloci są przemęczeni i apelują o zmiany

Raport, w którym wzięło udział prawie siedem tys. pilotów z 31 europejskich krajów, został sporządzony na zlecenie Europejskiego Stowarzyszenia Kokpitowego. W okresie objętym badaniem, czyli od 1 do 22 lipca 2023 roku pilotom zadawane były różne pytania dotyczące zmęczenia i radzenia sobie z niebezpiecznymi sytuacjami, które powstały w wyniku uczucia znużenia.

Piloci śpią w trakcie lotów

Z raportu wynika, że piloci linii lotniczych zarejestrowanych na terenie Europy zgłaszali przepracowanie jeszcze przed startem szczytu letnich przewozów lotniczych. Trzech na czterech pilotów-respondentów zaznało co najmniej jednego „mikrosnu” podczas lotu samolotem w ciągu ostatnich czterech tygodni. Tymczasem jedna czwarta zgłosiła odbycie pięciu lub więcej „drzemek” podczas wykonywania swoich obowiązków. Co więcej, 72,9 proc. pilotów zgłosiło, że nie są w stanie wystarczająco odpocząć, aby móc dobrze się zregenerować przed realizacją kolejnego lotu.

Według organu przedstawicielskiego, mimo że wielu ankietowanych pilotów zgłaszało niewystarczające okresy odpoczynku, prawie jeden na pięciu pilotów skorzystał z „decyzji dowódcy (CD), aby przedłużyć obowiązki lotnicze dwukrotnie lub więcej w ciągu ostatnich czterech tygodni”. Niepokojące jest to, że ponad 60 proc. ankietowanych pilotów było zaniepokojonych negatywnymi konsekwencjami odmowy przedłużenia czasu pełnienia obowiązków lotniczych.

– To niepokojące sygnały i wyraźne wskazówki, że w wielu europejskich liniach lotniczych ryzyko związane ze zmęczeniem nie jest dobrze zarządzane – stwierdził Otjan de Bruijn, prezes zrzeszenia pilotów, dodając, że wyniki raportu są „bardzo niepokojące”. De Bruijn podkreśla także, że badanie pilotów odbyło się na początku letniego szczytu przewozowego, co oznacza, że „poziom zmęczenia w sierpniu mógł wzrosnąć tylko w jedną stronę – w górę”.

Innym niepokojącym zjawiskiem jest nieumiejętność skutecznego zarządzania przez linie lotnicze zagrożeniami wynikającymi ze zmęczenia pilotów. Europejski system lotniczy ma budowę strukturalną, a to wpływa na partykularne decyzje zarządu przewoźników o maksymalizacji potencjalnie osiąganych zysków, a nie patrzeniu na ważne i budzące niepokój kwestie.

Zarządy patrzą na zyski, a nie bezpieczeństwo

Dane zawarte w raporcie pokazują, że istnieją niedociągnięcia w rozwiązaniach dotyczących zarządzania ryzykiem zmęczenia stosowanych przez operatorów we wszystkich reprezentowanych krajach, a także luki w nadzorze zapewnianym przez organy regulacyjne. Ponad połowa ankietowanych pilotów stwierdziło, że „w ich linii lotniczych ryzyko zmęczenia było w większości przypadków źle zarządzane” lub „niedobrze zarządzane”.

Z badania wynika, że w krajach, takich jak Hiszpania, Irlandia, Malta czy Wielka Brytania odnotowano najwyższy odsetek (ponad 60 proc.) załóg kokpitowych, które wskazały, że zarządzanie ryzykiem zmęczenia w większości nie przebiegało dobrze lub było bardzo złe. Tylko 10,8 proc. pilotów odpowiedziało, że raporty dotyczące zmęczenia skłoniły zarządy ich linii lotniczych do wprowadzenia zmian operacyjnych w celu poprawy bezpieczeństwa, podczas gdy tylko 13,2 proc. zauważyło, że ich pracodawcy „dobrze komunikują się z załogą w sprawie raportów o zmęczeniu”. Zaledwie 12 proc. ankietowanych kapitanów i pierwszych oficerów stwierdziło, że ufa władzom przewoźników, dla których pracują.

– Mamy nadzieję, że zarówno Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego, jak i władze krajowe w całej Europie dokładnie zapoznają się z raportem i podejmą niezbędne działania, aby zapewnić, że linie lotnicze zapewnią skuteczne systemy raportowania zmęczenia i właściwie zarządzają zagrożeniami wynikającymi ze zmęczenia – podsumował Philip von Schöppenthau, sekretarz generalny Europejskiego Stowarzyszenia Kokpitowego.