Qatar Airways korumpowały unijnych urzędników?

Henrik Hololei, dyrektor generalny departamentu Komisji Europejskiej ds. mobilności i transportu, w latach 2015-2021 dziewięć razy poleciał bezpłatnie w klasie biznes do Kataru w celach wypoczynkowych. Sześć lotów tam i z powrotem miało miejsce podczas negocjacji umowy lotniczej między Unią a Katarem, która ostatecznie została podpisana w październiku 2021 r., po ponad pięciu latach trudnych negocjacji. Umowa „o otwartym niebie” musi zostać jeszcze formalnie ratyfikowana przez poszczególne państwa członkowie Unii Europejskiej, zanim wejdzie w życie. Proces ten może zając nawet kilka lat.

Najnowsze ujawnienia wywołały dalsze pytania dotyczące standardów etycznych UE, w bardzo wrażliwym dal niej momencie. Nie tak dawno w Parlamencie Europejskim wybuchła afera korupcyjna „Qatargate”, w której okazało się, że wysoko postawieni urzędnicy otrzymywali od katarskiego rządu wysokie gratyfikacje finansowe, jeśli umowa zostanie przeforsowywana przez europarlamentarzystów. Europarlamentarzyści zostali aresztowani, a prokuratura postawiła im zarzuty przekupstwa i prania brudnych pieniędzy.

Chociaż Hololei odmówił komentarza w sprawie ustaleń Politico, rzecznik Komisji Europejskiej (KE) broni decyzji urzędnika o przyjmowaniu bezpłatnych lotów. – Wszystkie wyszczególnione misje [...] zostały autoryzowane i przeprowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami – powiedział przedstawiciel Komisji, dodając, że potencjalne konflikty interesów zostały „dokładnie rozważone i wykluczone”. Inaczej mówi wewnętrzny regulamin, który jasno wskazuje, że istnieje wymóg zgłoszenia lub omówienia każdej takiej podróży, w przypadku wątpliwości, co do potencjalnego konfliktu interesów. Rzecznik powiedział, że Komisja nie ma żadnych informacji sugerujących, że inni dyrektorzy generalni lub zastępcy dyrektorów generalnych akceptowali podróże opłacane przez rządy krajów spoza UE. Zapytany, czy Hololei powinien zrezygnować, rzecznik odmówił udzielenia bezpośredniej odpowiedzi, mówiąc: „Wszystko było zgodne z obowiązującymi wówczas zasadami”.

Jak wynika z dokumentów, w styczniu 2017 r., siedem miesięcy po rozpoczęciu prac nad umową bilateralną umową lotniczą, Hololei poleciał, tam i z powrotem, liniami Qatar Airways z Brukseli do Dohy. Cała podróż została opłacana przed rząd Kataru. Rzecznik KE powiedział, że ta wizyta nie była częścią negocjacji, dodając, że zwykle unijna instytucja pokrywa takie wydatki, ale „w niektórych przypadkach osoby trzecie mogą zaoferować pokrycie całości lub części odpowiednich kosztów misji” – w takim przypadku „wszystkie formy potencjalnego konfliktu interesów muszą zostać wykluczone jako warunek uzyskania zezwolenia na wykonanie misji”.

Kolejny darmowy przelot w klasie biznes Hololei odbył w 2019 r., kiedy poleciał do Kataru na spotkanie Organizacji Arabskich Przewoźników Powietrznych (AACO), organu, w którym dyrektorem jest szef Qatar Airways, Akbar Al Baker. W tym przypadku organizacja miała być płatnikiem za bilety lotnicze, tak jak w poprzednich przypadkach, w klasie biznes, między stolicą Belgii a miastem stołecznym w Katarze. Kolejną taką podróż Hololei odbył w listopadzie 2021 r.

Politico informuje także, że w lutym 2020 r. dyrektor generalny departamentu Komisji Europejskiej ds. mobilności i transportu ponownie otrzymał bilety od Qatar Airways i poleciał do Dohy, aby przemawiać na konferencji organizowanej przez Centre for Aviation (CAPA). Jak potwierdziły katarskie linie portalowi dziennikowi „Politico”, przewoźnik zapłacił za bilety „zgodnie ze zwyczajem”. Przedstawiciele zarówno AACO, jak i CAPA powiedzieli gazecie, że organizowanie transportu dla prelegentów dzięki uprzejmości sponsorów wydarzeń jest standardową praktyką.

Komisja Europejska potwierdziła, że podczas pobytu Hololeia w Katarze osoby trzecie opłaciły również zakwaterowanie w hotelu. Rzecznik wskazał, że unijni urzędnicy sprawdzają, czy podczas tych podróży pokrywane były także inne koszty. Doniesienia Politico spowodowały, że Komisja zapowiedziała przegląd wewnętrznego regulaminu, ale obecny system będzie obowiązywał do czasu prac nad nowymi zasadami. Raport ma zostać opublikowany latem br. W poniedziałek Rzecznik Praw Obywatelskich UE, Emily O’Reilly, wszczęła dochodzenie w tej sprawie, chociaż Komisja Europejska zaznacza, że działanie unijnego ombudsmana mają na celu usprawnienie procesów, a nie stwierdzenie niewłaściwego administrowania.