Szprycha CPK nr 7: Kraków – Katowice w pół godziny i więcej pociągów międzynarodowych

W marcu spółka Centralny Port Komunikacyjny opublikowała założenia programu budowy nowych linii kolejowych – tzw. Komponentu kolejowego CPK. Jego skala jest porównywalna z realizowanym obecnie Krajowym Programem Kolejowym i Programem Budowy Dróg Krajowych. Program, który zakłada budowę 1720 km nowych linii kolejowych opiera się na 10 tzw. szprychach o łącznej długości ponad 2609 km.

Założeniem, które przyjęte zostało już koncepcji budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego przyjętej przez rząd w 2017 roku jest to, żeby dojazd pociągiem do centralnego lotniska zajął z największych ośrodków (poza Szczecinem) nie dłużej niż 2 godziny. Dogodnym dojazdem do CPK według zapowiedzi objęte będą także przygraniczne obszary Czech, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Litwy i obwodu kaliningradzkiego.

Szprycha nr 7 dla Śląska i Małopolski

Jednym z najbardziej ambitnych założeń programu jest budowa, w nowym przebiegu, linii kolejowej wysokich prędkości Kraków – Katowice, wraz z Małopolsko-Śląskim węzłem transportowym, na przecięciu tej linii z przedłużoną Centralną Magistralą Kolejową. Szprychę tę oznaczono numerem 7. Łącznie na terenie województwa śląskiego i małopolskiego program CPK zakłada budowę 250 km nowych i przebudowę 370 km istniejących linii kolejowych:

• modernizacja linii kolejowej nr 4 – Centralna Magistrala Kolejowa (CMK)
• budowa linii 111 i 113 na odc. Biała Błotna – Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ) – Katowice
• budowa linii nr 113 na odc. Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ) – Kraków
• budowa linii nr 111 na odc. Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ) – Chełmek
• przebudowa linii nr 93 na odc. Chełmek – Oświęcim – Czechowice-Dziedzice
• przebudowa linii nr 93 na odc. Czechowice-Dziedzice – Zabrzeg
• przebudowa linii nr 93 na odc. Zabrzeg – Chybie
• budowa linii nr 170 na odc. Chybie – Jastrzębie-Zdrój – Godów – granica państwa

Dzięki tym inwestycjom mają powstać m.in. nowe linie kolejowe nr 111 i 113 o prędkości maksymalnej 250 km/h, a na ich przecięciu na granicy województw małopolskiego i śląskiego, tzw. Węzeł Małopolsko-Śląski (WMŚ). – Takie rozwiązanie infrastrukturalne niesie ze sobą wiele korzyści dotyczących organizacji ruchu kolejowego, ponieważ docelowo będzie oznaczać skrócenie czasów przejazdu i większą elastyczność oferty – mówi Konrad Majszyk, rzecznik spółki CPK.

Kraków – Katowice w niewiele ponad pół godziny 

Nowe linie dużych prędkości mają zapewnić skokowy wzrost jakości połączeń kolejowych w wielu relacjach – z Warszawy do Katowic i Krakowa (podróż w czasie zaledwie 1,5 godziny) oraz do południowej granicy kraju (co łączy się z koncepcją budowy szybkiego połączenia do Czech i na Węgry). Bardzo zyskać ma też połączenie pomiędzy stolicami województwa śląskiego i małopolskiego. –To będzie nowa linia z bardzo atrakcyjnym czasem przejazdu. Zakładamy, że między tymi dwoma miastami da się przejechać docelowo w ok. 35 min, co oznacza skokową poprawę – dodaje Konrad Majszyk. Jak dodaje, taki układ umożliwi też uruchomienie bezpośrednich połączeń z Krakowa do Bielska-Białej, Jastrzębia-Zdroju i Częstochowy w czasie do 1 godziny.
Budowa nowych linii ma też odciążyć istniejące, już zatłoczone połączenia, takie jak modernizowana linia Kraków – Katowice. Pozostaną na nich istniejące połączenia regionalne, aglomeracyjne i towarowe; taki pociągi będzie można na nich prowadzić dużo częściej dzięki oddzieleniu ruchu ekspresowego. To oznacza możliwość wprowadzenia kolejnych pociągów aglomeracyjnych np. z Katowic do Tychów i więcej "slotów" dla pociągów towarowych.

– Ponadto WMŚ zwiększy dostępność transportową np. zapewni obsługę komunikacyjną 50-tysięcznego Olkusza i umożliwi włączenie w sieć 90-tysięcznego Jastrzębia-Zdroju - największego miasta w Polsce bez dostępu do kolei – dodaje Majszyk. Kolejną zaletą ma być większa integracja komunikacyjna czeskiej Ostrawy z oboma województwami.

Katowice mają zyskać, a nie stracić

Kilka dni temu "Gazeta Wyborcza" podała, że budowa szprychy nr 7 spowoduje, że Katowice stracą bezpośrednie połączenia międzynarodowe, ponieważ pojadą one bezpośrednio przez WMŚ, omijając stolicę województwa śląskiego. Rzecznik CPK zapewnia, że tak się nie stanie. – Wręcz przeciwnie: liczba pociągów wzrośnie. Wstępne założenia są takie, że pociągi będą jeździły trasami: przez WMŚ i Katowice oraz bezpośrednio przez WMŚ – podkreśla Majszyk.

Jako przykład korzyści z budowy węzła podaje relacje z Katowic i Krakowa do Warszawy. – Po pierwsze, pasażerowie z Katowic i Krakowa będą mogli dojechać np. do Warszawy przez WMŚ pociągiem bezpośrednim w czasie 1,5 godziny. Po drugie, będzie też możliwość podróży z przesiadką w nowym węźle. Po trzecie, nie można wykluczyć, że dostępne będą też połączenia z Katowic i Krakowa po dotychczasowych trasach. Tak naprawdę będzie to decyzja handlowa przewoźników – wylicza rzecznik.

Budowa w etapie 1

Minister infrastruktury Andrzej Adamczyk powiedział w poniedziałek w Olkuszu, że "możliwe że między Olkuszem a Dąbrową Górniczą powstanie do 2027 roku" kiedy ma być gotowy również sam port Solidarność. – Na razie nie ma dokładnej lokalizacji. Pierwsza potrzeba to przeprowadzić studium wykonalności takiej inwestycji – podkreślił.

Tak szybka data realizacji jest jednak wątpliwa, ponieważ węzła nie ma w tzw. etapie zero. Stanowi go 140 km linii, które muszą być gotowe przed uzyskaniem przez Port Lotniczy Solidarność zdolności operacyjnej. To przede wszystkim nowa linia kolejowa dużych prędkości Warszawa – CPK – Łódź Fabryczna, czyli pierwszy odcinek zarzuconego w 2012 r. projektu Kolei Dużych Prędkości (tzw. „Ygrek”), w zmodyfikowanej wersji.

Budowa WMŚ znajduje się w etapie 1, bez wyznaczonych jeszcze ram czasowych. Warto jednak przypomnieć, że nie jest to pomysł, który startuje od zera. Koncepcja jest bowiem elementem planowanego od lat systemu kolei dużych prędkości w Polsce. Wariant przebiegu linii dużych prędkości przez Olkusz został wstępnie zaprezentowany już w 2011 roku na podstawie studium wykonalności modernizacji linii E65 Południe Grodzisk Mazowiecki – Kraków/Katowice –Zwardoń/Zebrzydowice – granica państwa.