Więcej spółek pod kontrolą premiera. Co zmieni się w kadrach?

Projekt dotyczy łącznie ok. 60 spółek handlowych, spółek europejskich oraz działających w Polsce według prawa obcego. Dotychczas były one wyjęte spod wpływu szefa rządu, podlegając przepisom specjalnym. Uzasadnienie nowelizacji podsumowuje jej zapisy jako „rozwiązania zmierzające do wzmocnienia, doprecyzowania i uzupełnienia kompetencji i zadań Prezesa Rady Ministrów”. Mają one doprowadzić do „optymalizacji systemu zarządzania mieniem 2 państwowym, jaki powstał z dniem 1 stycznia 2017 r. i uwypuklenia szczególnej roli, którą pełni Prezes Rady Ministrów w tym systemie”. Aby przekazać uprawnienia do wykonywania praw z akcji innemu członkowi Rady Ministrów lub pełnomocnikowi, premier będzie musiał wydać rozporządzenie.

Według uzasadnienia zmiany te „pozwolą na usunięcie wątpliwości interpretacyjnych, które pojawiły się od czasu wejścia w życie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, doprecyzowanie niektórych jej przepisów oraz uzupełnienie o nowe rozwiązania”. Część komentatorów sugeruje jednak, że w istocie nowelizacja (datowana na 16 listopada) jest reakcją na aferę w Komisji Nadzoru Finansowego i rezultatem tarć w obozie władzy, do których doprowadziło jej ujawnienie.

Z kolei art. 19c projektu ma wprowadzić zasadę, w myśl której jedna osoba będzie mogła być członkiem rady nadzorczej najwyżej w jednej spółce z udziałem Skarbu Państwa lub samorządu powyżej 50%. Otwiera to przed premierem drogę do masowych zmian w zarządach. Wchodzący do rady będzie ponadto mógł legitymować się dyplomem ukończenia studiów podyplomowych MBA (dotychczas nie było możliwe spełnienie kryterium kompetencji na tej podstawie).

Jeśli nowelizacja zostanie uchwalona, powstanie też Fundusz Inwestycji Kapitałowych – państwowy fundusz celowy, zasilany między innymi przez wpływy z zysków spółek Skarbu Państwa, dywidendy i bezpośrednie dotacje z budżetu. Zgromadzone w ten sposób środki mają służyć do nabywania i obejmowania akcji przez państwo. „Prezesowi Rady Ministrów przyznano ogólną kompetencję do nabywania akcji w imieniu Skarbu Państwa, gdyż w obecnym stanie prawnym brak wskazania takiego organu prowadzi do niepewności prawnej w tym zakresie” – wskazano w uzasadnieniu. Można wyobrazić sobie zastosowanie tego narzędzia w przypadku np. Mazowieckiego Portu Lotniczego Warszawa Modlin, w którym Skarb Państwa ma dziś 33% udziałów.

Wśród spółek, w których udziałów Skarb Państwa nie może się pozbyć, projekt wymienia Polską Grupę Lotniczą oraz zarejestrowaną przed kilkoma dniami spółkę celową Centralny Port Komunikacyjny. Spółki takie będą jednak mogły być łączone, dzielone lub przekształcane.