Wiedeń: Rozwój w oparciu o linie nieskokosztowe

Ten rok będzie dla największego austriackiego lotniska rekordowy – obsłużonych zostanie ponad 31 mln pasażerów. Liczba ta rośnie dynamicznie od kilku lat, głównie dzięki wzrostowi oferowania przewoźników niskokosztowych, na których obecnie przypada ok. 30% całego ruchu. Największym przewoźnikiem jest Austrain Airlines, na którego przypada ok. 50% ruchu, zaś na całą Grupę Lufthansa, w skład której wchodzi austriacka linia, 60%.

– Przyrost pasażerów i ładunków słabnie, ale lotnictwo pozostaje sektorem wzrostu w perspektywie długoterminowej. W kontekście coraz silniejszej konkurencji panującej na lotnisku w Wiedniu, którą napędza Lufthansa Group z Austrian Airlines i Eurowings, a także Lauda, Wizz Air, Level i wiele innych linii lotniczych. Wszystkie one zwiększyły liczbę pasażerów. Oczekujemy, że w całym 2019 roku będzie ich około 31 milionów – mówił Julian Jäger, członek zarządu Flughafen Wien AG podsumowując wyniki firmy po trzech kwartałach tego roku.

Wzrost dzięki low-costom

Dynamiczny wzrost liczby pasażerów w ostatnich latach na austriackim lotnisku to przede wszystkim zasługa linii kosztowych. Początkowo władze portu nie były im specjalnie przychylne – obawiano się ich stabilności i nagłych, znaczących zmian w oferowaniu. Częściowo były to obawy uzasadnione.

– Wiedeń potrzebował tanich lotniczych. Po upadku Air Berlin powstała duża luka na rynku i jedynymi podmiotami, które mogły ją wypełnić były linie niskokosztowe. Zrobiły to bardzo szybko. Pomimo zmian na europejskim rynku liczba oferowanych przez nie miejsc stale rośnie. W latach 2017-2018 ta dynamika była bardzo wysoka. Widzimy dalsze możliwości rozwoju, ale dynamika będzie spadać. Poziom 30% oferowania LCC nie jest czymś odbiegającym od średniej dla wielu europejskich lotnisk – mówi Peter Kleemann, rzecznik prasowy wiedeńskiego lotniska.

– Wiedeń stał się w ostatnich latach, od bankructwa Air Berlin i Niki, polem prawdopodobnie najbardziej zaciekłej bitwy między liniami niskokosztowymi – w stolicy Austrii pojawił się Wizz Air, Ryanair i IAG otworzyły swoje oddziały (Lauda i Anisec, latający pod marką LEVEL), a grupa Lufthansy broni się zarówno poprzez rozwój niskokosztowego oddziału Eurowings, jak i przez agresywne obniżki cen samego Austrian Airlines. Imponujące wzrosty liczby pasażerów wiążą się z wojną cenową, a nawet dumpingiem. W krótkiej perspektywie korzystają na tym pasażerowie, ale w perspektywie kilku lat faktycznie konsolidacja jest nieunikniona. Na najsłabszej pozycji jest obecnie Austrian, któremu low-costy odbierają pasażerów – osłabienie przewoźnika bazowego w dłuższej perspektywie zaszkodzi lotnisku, bo wpłynie na obniżenie rangi hubu – podkreśla Dominik Sipiński, analityk lotniczy ch-aviation i Polityki Insight.

Strategia rozwoju

Strategie wiedeńskiego lotniska zakłada dalsze wzrosty pasażerów w najbliższych latach do maksymalnie 38 mln po wybudowaniu nowej drogi startowej do roku 2030. Wzrosty w ciągu najbliższych 2-3 lat mają się opierać przede wszystkim na liniach niskokosztowych – tu spodziewana jest jednak konsolidacja rynku i wyhamowanie dynamiki wzrostów. Drugim filarem ma być rozwój Austrian Airlinas z naciskiem na ruch przesiadkowy obsługujący państwa z regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Ostatnim zaś rozbudowa siatki połączeń długodystansowych.

Z naszego punktu widzenia najciekawsza jest rywalizacja o pasażera z regionu, na który stawiają także PLL LOT. Wiedeńskie lotnisko skorzystało na upadku Adria Airways, która obsługiwała kraje byłej Jugosławii, głównie dowożąc pasażerów do niemieckich hubów Lufthansy. Po jej bankructwie, wielu pasażerów ze Słowenii czy Chorwacji decyduje się na podróż z lub przez Wiedeń.

– Wiedeń jest atrakcyjnym hubem dla pasażerów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej i Bałkanów pod względem położenia, choć oczywiście perspektywy zależą głównie od siatki połączeń. Austrian Airlines wycofując z floty turbośmigłowe Q400 może ograniczyć sobie dostęp do drugo- i trzeciorzędnych miast w regionie, które są położone względnie blisko, ale nie generują wystarczającego popytu na loty embraerami 195 czy większymi samolotami i nie mają odpowiednich połączeń kolejowych (głównie dotyczy to krajów byłej Jugosławii). LOT na pewno ma szansę konkurować o ten rynek pod względem lotów dalekodystansowych, bo w przypadku rejsów europejskich przesiadka w Warszawie wymaga znacznego nadłożenia drogi – zauważa Sipinski.

Konkurencja w Monachium

Niezwykle interesujące jest to, że Wiedeńskie lotnisko wśród swoich największych konkurentów na pierwszym miejscu wymienia Monachium, a wspomina także o Zurychu. Oba te porty są hubami, z których operują przewoźnicy wchodzący w skład Grupy Lufthansa tak samo jak Austrian Airlines. Głównie chodzi o to, że lotnisko w Wiedniu chciałoby poszerzać ofertę lotów długodystansowych, ale jest to trudne, gdyż w ramach Grupy Lufthansa pasażerowie dowożeni są raczej do portów przesiadkowych w Niemczech. Sama Austrian Airlines nie ma tak dużych możliwości organizowania połączeń dowozowych, co na dłuższą metę dla portu nie jest korzystne.

– Austrian Airlines jest najsłabszą finansowo z tradycyjnych linii w grupie Lufthansy i dotychczasowe próby rozwoju tej spółki nie były zbyt owocne. Rynek krajowy w Austrii jest stosunkowo niewielki, Wiedeń mniejszym hubem niż Frankfurt czy Monachium. Do tego faktycznie Monachium kanibalizuje ruch z zachodniej Austrii. Ogromna rywalizacja na trasach krótkodystansowych ogranicza możliwości rentownego wzrostu Austrian Airlines, a Lufthansa od dawna podkreśla, że to warunek dalszych inwestycji w tę markę. Przewoźnik wpadł więc w zaklęty krąg – musi ciąć marże, aby rywalizować z low-costami, co obniża jego zdolność do rozwoju siatki i floty dalekodystansowej i pośrednio skazuje Austrię na rynek „dowozowy” dla Lufthansy – wyjaśnia Sipiński.

Wiedeń jest jednak atrakcyjnym celem turystycznym i biznesowym, więc można spodziewać się nowych tras linii innych niż Austrian. Obecnie Austrian ma 42,2 proc. udziału rynkowego w Wiedniu pod względem podaży, podczas gdy udział Lufthansy w Monachium czy Swissa w Zurychu to niemal 60 proc.

Warto pamiętać także o tym, że połączenia kolejowe w Austrii oraz między Austrią a Niemcami są na tyle dobre, że pasażerowie z Austrii mogą dojeżdżać do Monachium pociągami i nie muszą dolatywać z Wiednia lub jednego z lotnisk regionalnych. Na statystykach lotniska w Wiedniu może się to odbijać negatywnie, ale jest korzystne dla środowiska.