W mijającym tygodniu odwiedziliśmy zakłady Airbusa w Mirabel (Quebec, Kanada) zajmujące się produkcją samolotów z rodziny A220. W Kanadzie znajdują się główne zakłady produkujące te samoloty. Obecnie na linii montażu końcowego znajdują się maszyny m.in. dla kilku europejskich przewoźników. Zobaczcie jak powstają te zyskujące na popularności samoloty wąskokadłubowe oferowane w ostatnich latach także dla PLL LOT.
Przez większość swojej historii Airbus był kojarzony przede wszystkim z Tuluzą – wiele lat tylko tam produkowane były samoloty, w tym te największe na potrzeby lotnictwa cywilnego. Spółka cywilna Airbusa jednak ciągle się rozrastała i obecnie samoloty powstają w wielu miejscach na świecie. Linie montażu końcowego samolotów pasażerskich znajdują się w Hamburgu (Niemcy), Mobile (USA), Tiencin (Chiny) oraz Mirabel (Kanada).
Zakład A220 w Mirabel jest główną siedzibą
programu A220. Oprócz nowej linii montażu wstępnego (pre-FAL) i dwóch linii montażu końcowego (FAL), zakład Mirabel obejmuje również inżynierię, funkcje wsparcia, wsparcie w trakcie eksploatacji, a także rozwój i dostawy dla klientów. Drugi zakład montażowy znajduje się w Mobile w stanie Alabama w USA i jest przeznaczony do końcowego montażu i dostaw samolotów A220 na rynek amerykański. Od momentu uruchomienia programu A220 otrzymał do tej pory zamówienia na 819 samolotów od około 25 klientów na całym świecie, w sumie ponad 290 samolotów A220 zostało dostarczonych liniom lotniczym we wszystkich zakątkach globu.
Druga linia montażu A220 w USA
W Mobile, gdzie znajdują się już zakłady spółki matki Airbus Group, w tym linia montażu końcowego A320/A320neo, znajduje się
druga linia montażu końcowego A220. Kosztująca 200 mln dolarów fabryka została oficjalnie otwarta w maju 2020 r., a w październiku 2020 r. został dostarczony pierwszy A220. W Mobile pracę znalazło ok. 400 osób, co częściowo skrytykowały związki zawodowe z Kanady. Jednak bez inwestycji Airbusa cały program dawnego CSeries mógłby przestać istnieć, więc konflikt szybko zażegnano. W obiekcie o powierzchni 25 tys. m2, który może produkować zarówno wersje A220-100 oraz A220-300, mieści się pięć głównych stanowisk montażowych, na których łączą się główne zespoły elementów całego samolotu. Po osiągnięciu pełnej przepustowości w połowie przyszłej dekady w Alabamie będzie składanych rocznie od 40 do 50 airbusów A220. Pierwszy A220 w wersji -300 z Mobile trafił do linii
Delta Air Lines, a kolejny zmontowany tam samolot został dostarczony do
JetBlue Airways.
FAL Mirabel
Budowa samolotu A220 trwa kilka miesięcy od momentu, gdy rozpoczyna się produkcja wszystkich elementów oraz potem gdy pierwszy element kadłuba wchodzi na linię wstępnego montażu do momentu odbioru samolotu przez linię lotniczą. W tym czasie każdy z członków zespołu Mirabel ma do odegrania wyjątkową rolę, aby samolot mógł latać.
Zanim dokładnie zaczniemy pisać o montażu trzeba wspomnieć, że części A220 docierają do Mirabel z całego świata. Dostawcami A220 są m.in.: Liebherr, który produkuje podwozie, system zarządzania powietrzem i system pneumatyki; UTC Aerospace dla systemu elektrycznego i oświetlenia; Parker dla systemu paliwowego, hydrauliki i systemów fly by wire; Goodrich przygotowuje gondole silnika; Meggitt - koła i hamulce; Michelin - opony; Spirit - pylony; Honeywell - APU; Leonardo - statecznik poziomy a firma PPG dostarcza okna.
Ta konkretna linia montażu końcowego została zainaugurowana w 2014 r. w celu produkcji A220, który w tamtym czasie nosił nazwę CSeries (CS100/CS300) i był własnością firmy Bombardier.
W lipcu 2018 r. program stał się częścią rodziny Airbusa i został przemianowany na A220. Zakład w Mirabel jest główną fabryką A220 produkującą obie wersje i obsługującą klientów z całego świata. W ostatnich latach producent wdrożył liczne zmiany w obiektach i procesach przemysłowych, aby poprawić wydajność, stosując najlepsze w swojej klasie praktyki przemysłowe m.in. system operacyjny Airbusa.
Cztery etapy montażu
Przyjrzyjmy się procesowi przemysłowemu A220, czyli planowi produkcji. Jest on podzielony na cztery różne etapy:
- linia montażu;
- wyposażenie wnętrza kabiny i testy;
- malowanie;
- przygotowanie do przekazania linii i odbiór samolotu.
Pierwszym elementem jest linia wstępnego montażu (pre-FAL). Głównym zadaniem całej linii montażowej jest otrzymanie wszystkich głównych komponentów, takich jak kadłub, skrzydła, stateczniki, okna itp. Pracownicy Airbusa fizycznie łączą je ze sobą, instalują wszystkie systemy i "dają życie" samolotowi.
Warto tutaj dodać, że jest to pierwsza strefa wstępnego montażu podzespołów Airbusa (pre-FAL) poza Europą. Wraz z tym najnowszym dodatkiem, zakład Airbus Canada A220 w Mirabel ma obecnie powierzchnię blisko 1,4 miliona stóp kwadratowych (130 tys. m2) i zatrudnia ponad 2,5 tys. osób. Dodatkowa powierzchnia 125 tys. stóp kwadratowych (11,6 tys. m2) do obsługi montażu podzespołów samolotu A220 została zainaugurowana w styczniu 2022 r. i została zaprojektowana w celu wsparcia zdolności produkcyjnych A220, które mają wzrosnąć ponad dwukrotnie w ciągu najbliższych kilku lat. Ten nowy obszar montażu zwiększa wydajność operacji produkcyjnych A220 i znacznie skraca czas wymagany do ostatecznego skompletowania samolotu. Od teraz przygotowanie sekcji kadłuba samolotu będzie skoncentrowane w jednym miejscu. Po wstępnym montażu, komponenty te zostaną przekazane do jednego z dwóch zakładów montażu końcowego A220 w Mirabel lub Mobile. Nowy proces umożliwia zwiększenie tempa produkcji A220 z sześciu samolotów miesięcznie do 14 samolotów miesięcznie od połowy obecnej dekady. Jako ciekawostkę warto dodać, że w nowym budynku znajdowała się kiedyś linia montażu końcowego bombardierów CRJ-900.
Tak przygotowane części w hali pre-FAL zaczynają docierać na linię montażu końcowego (FAL). W Mirabel znajdują się dwie takie linie i są podzielone na trzy stanowiska, z których pierwsze, nazwane LCS001, jest miejscem, do którego trafia większość głównych komponentów, takich jak kabina załogi oraz środkowa i tylna część kadłuba, produkowanych przez dostawców z całego świata. Proces łączenia wykorzystuje najnowocześniejszą technologię, aby zapewnić zgodność z najwyższymi standardami jakości i bezpieczeństwa.
Druga stacja o nazwie LCS002 jest bardzo krytyczna dla procesu budowy, ponownie obejmuje wielu dostawców. Znajdują się tam trzy zespoły pracujące równolegle nad instalacją pionowego i poziomego statecznika, łączeniem skrzydeł z kadłubem i instalacją systemów w samym kadłubie. Wszystkie te procesy są zsynchronizowane w celu skrócenia czasu montażu. Instalowane jest tam również główne podwozie i od tego momentu samolot będzie przetaczany na własnym podwoziu do następnej stacji.
Trzecia z nich to LCS003, która jest ostatnią stacją linii montażowej. Jest to w zasadzie miejsce, w którym Airbus "daje życie" maszynie włączając całe zasilanie. Po raz pierwszy jest też włączana hydraulika, przeprowadzane są testy funkcjonalne kontroli lotu, regulowane są drzwi, a kabina po raz pierwszy jest hermetyzowana. Po tym stanowisku A220 zostaje odholowany do kolejnego hangaru, aby przejść kolejną fazę procesu montażu.
Faza druga procesu przemysłowego, to stanowisko o nazwie LCS 10 - 40. Zasadniczo wyróżniamy trzy główne cele w tej sekcji: pierwszym jest ukończenie instalacji kabiny, które obejmuje schowki na bagaże, ściany boczne i wszystkie główne szafy, które zostaną w pełni przetestowane i zaprezentowane przewoźnikowi. Drugim punktem jest zainstalowanie silnika i przeprowadzenie ostatecznej regulacji elementów sterowania lotem, co oznacza, że wszystkie zostaną przetestowane pod kątem spełnienia wymagań aerodynamicznych. Po tym producent przechodzi do trzeciej fazy planu, którą jest lakiernia. W niej producent dostosowuje system malowania do konkretnego klienta. Po pomalowaniu samolotu pojawia się końcowa faza całego procesu, czyli testy maszyny w locie i dostawa. Na tym ostatnim etapie samolot po raz pierwszy wzbija się w powietrze, a piloci doświadczali Airbusa przeprowadzają próby w locie, aby potwierdzić, że cała wcześniejsza praca w procesie montażu zapewnia najwyższy poziom jakości i bezpieczeństwa. Pod zakończonych lotach technicznych przeprowadzana jest inspekcja naziemna, aby zapewnić kolejnemu A220 certyfikat zdatności do lotu.
Po tych etapach Airbus jest gotowy do ostatniego etapy czyli rozpoczęcia procesu dostawy, w którym samolot zostanie przekazany zespołowi dostawczemu danej linii, który zaakceptuje nową maszynę, przeprowadzając specjalną inspekcję, zakończoną lotem akceptacyjnym. Po tym locie i akceptacji samolotu, A220 jest gotowy do przebazowania do macierzystej bazy danego przewoźnika.
Zamówienia w programie A220
Do końca października br. zamówiono już 819 maszyn A220: 101 A220-100 oraz 718 A220-300 (potwierdzone zamówienia tzw. firm), z czego dostarczono już 296 samolotów tego typu do 16 linii lotniczych: 58 A220-100 oraz 238 A220-300. Największe floty A220 na świecie posiadają obecnie trzy linie: Delta Air Lines (64), airBaltic (44) oraz Air France (32).
Airbus w Kanadzie
Dzięki obecności w kilku kanadyjskich prowincjach, Airbus zatrudnia około 4 tys. pracowników w całym kraju i generuje ponad 23 tys. pośrednich miejsc pracy w kanadyjskim sektorze lotniczym i kosmicznym poprzez różne formy współpracy. Airbus zaopatruje się u około 665 dostawców w dziewięciu kanadyjskich prowincjach, na przybliżoną wartość 1,8 mld dolarów kanadyjskich. Wszystkie oddziały Airbusa są obecne w Kanadzie: samoloty komercyjne (A220) w Mirabel, helikoptery w Fort Erie oraz dział obronny i kosmiczny w Ottawie. Spółki zależne Airbusa tj. STELIA Aerospace i NAVBLUE, również prowadzą działalność w tym kraju.